ΑρχικήΑφιερώματαΆνθρωποι ΤέχνηςΓιάννης Ρίτσος, ο ποιητής της "Ρωμιοσύνης" και του "Επιταφίου".

Γιάννης Ρίτσος, ο ποιητής της “Ρωμιοσύνης” και του “Επιταφίου”.

"Γιάννης Ρίτσος ο Έλληνας ποιητής της "Ρωμιοσύνης" και του "Επιταφίου" οι δυσκολίες της ζωής του αλλά και της χώρας μας του έδιναν την έμπνευση αλλά και τη δύναμη να γράφει..."

Ο Γιάννης Ρίτσος είναι ένας από τους μεγαλύτερους και αγαπημένους Έλληνες ποιητές, με διεθνή αναγνωσιμότητα. “Ο Επιτάφιος”, “Η Ρωμιοσύνη”, η “Σονάτα του Σεληνόφωτος” είναι τα πιο γνωστά ποιήματά του, ενώ πολλά ποιήματα του, έχουν μελοποιηθεί από τον Μίκη Θεοδωράκη. Έχει δημοσιεύσει πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές, εννέα μυθιστορήματα, τέσσερα θεατρικά έργα ενώ μελέτες μεταφράσεις, χρονογραφήματα και άρθρα συμπληρώνουν την πορεία του.

Ποιήματα και έργα εμπνευσμένα κυρίως μέσα από τα προσωπικά του βιώματα, όπως εξορίες, υγεία. Αλλά και μέσα από τις κοινωνικές αναταραχές της Ελλάδας όπως δικτατορίες, κατοχή και εμφύλιος. Το ύφος γραψίματος του Γιάννη Ρίτσου ποικίλη. Άλλοτε βγάζει οργή, στηλιτεύει άλλοτε γίνετε λυρικός, σαρκαστικός, σατιρικός αλλά και ερωτικός. Φαίνεται να έχει επηρεαστεί από Καρυωτάκη, Κώστα Βάρναλη, Κωστή Παλαμά κ.α

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή 

Ο Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε στην Μονεμβασία την 1 Μαΐου 1909 και πέθανε στην Αθήνα στις 11 Νοεμβρίου 1990

Ο Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε στην Μονεμβασία την 1 Μαΐου 1909 και πέθανε στην Αθήνα στις 11 Νοεμβρίου 1990. Σαν παιδί η ζωή του στην Μονεμβασία ήταν πολύ καλή, η μεγάλη επιρροή από τη μητέρα του φάνηκε αργότερα αφού κατάφερε τελικά να του περάσει όλη τη μόρφωση, καλλιέργεια που διάθετε. Όπως έχει πει ο ίδιος ο Ρίτσος άρχιζε να γράφει ποιήματα από 7 χρονών ενώ η ζωγραφική και το πιάνο ήταν για αυτόν τα πάντα.

Στο σχολείο τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια δεν μπορούσε καν να παρακολουθεί τα μαθήματα έτσι οι τιμωρίες των δασκάλων του ήταν φυσικό επακόλουθο. Πως όμως ο Ρίτσος κατάφερε να γίνει ένας από τους μεγαλύτερος ποιητές μας; Εδώ έπαιξε μεγάλο ρόλο η μητέρα του, αφού αξιοποίησε την προσωπική της βιβλιοθήκη, επίσης τον έκανε συνδρομητή στο περιοδικό “Η διάπλασις των παίδων”. Το αποτέλεσμα ήταν ο Ρίτσος να καταφέρει, ότι έχασε από το σχολείο να το βρει εκεί.

Οι δυσκολίες του ποιητή

Αρχίζουν τα πρώτα προβλήματα. Από το 1917 και για τα επόμενα χρόνια έως το 1974 περίπου ο ποιητής περνάει τη μια δυσκολία μετά την άλλη. Το 1917 χάνετε όλη η περιουσία της οικογένειας έτσι τα οικονομικά προβλήματα πλέον είναι μεγάλα. Το 1921 φεύγει από τη ζωή η μητέρα του από Φυματίωση. Αυτά το γεγονότα τον κάνουν να δεθεί πολύ με την αδερφή του την Λούλα. Το 2025 αποφασίζουν οι δυο τους να μετακομίσουν στην Αθήνα νοικιάζοντας ένα δωμάτιο σε ξενοδοχείο. Εκεί γράφει για το περιοδικό που ήταν συνδρομητής τα πρώτα άρθρα του με το ψευδώνυμο “Ιδανικό Όραμα”. Αργότερα έπιασε δουλειά σε συμβολαιογράφο ως δακτυλογράφος όπου εκεί βρέθηκε σε μια ακόμα προσωπική βιβλιοθήκη διαβάζοντας βιβλία του Κωστή Παλαμά και του Σικελιανό αλλά και άλλων μεγάλων Ελλήνων ποιητών και συγγραφέων.

Όλα έδειχναν πως θα πήγαιναν καλά ώσπου ο Ρίτσος διαγνώστηκε με Φυματίωση. Αυτό τον ανάγκασε να επιστρέψει για λίγο στη Μονεμβασία και μετά για ανάρρωση για τρία χρόνια στο νοσοκομείο Σωτηρία στην Αθήνα. Αυτά τα τρία χρόνια θεραπείας ο Ρίτσος επηρεάζεται τόσο στην ποίησή του όσο και στο τρόπο ζωής. Εκεί έρχεται σε επαφή με άλλους μεγάλους ποιητές αλλά και γενικά με ανθρώπους της τέχνης όπως η ποιήτρια Μαρία Πολυδούρη.

Σε αυτό το διάστημα έρχονται οι πρώτες 2 ποιητικές συλλογές με τίτλο, “Στο παλιό μας σπίτι” και το “Δάκρυα και χαμόγελα”. Εκείνη η περίοδος ολοκληρώνεται με ακόμα 2 ποιητικές συλλογές “Τρακτέρ” και “Πυραμίδες”. Ο ποιητής μεταφέρεται από νοσοκομείο σε νοσοκομείο καταλήγοντας στο ερειπωμένο και σε άθλιες συνθήκες στο Άσυλο Φυματικών Καψαλώνας. Παρόλαυτά ο Ρίτσος φαίνεται να τα καταφέρνει με το θέμα της υγείας του και αρχίζει να κάνει τον ηθοποιό και το χορευτή για να μπορέσει να ζήσει.

Ο Γιάννης Ρίτσος και οι εξορίσεις 

Το ύφος γραψίματος του Γιάννη Ρίτσου ποικίλη. Άλλοτε βγάζει οργή, στηλιτεύει άλλοτε γίνετε λυρικός, σαρκαστικός, σατιρικός αλλά και ερωτικός

Ο Ρίτσος πέρασε από σχεδόν όλου τους τόπους εξορίσεων, στρατόπεδα, σε όλες σχεδόν τις διδακτορίες. Η αρχή έγινε με την δικτατορία του Μεταξά. Αμέσως μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο εξορίζεται στη Λήμνο και λίγο αργότερα στη Μακρόνησο. Ξένες προσωπικότητες προσπαθούν να ασκήσουν πίεση ώστε να απελευθερωθεί. Στην δικτατορία των συνταγματαρχών (1967 – 1973) συλλαμβάνεται και παίρνει το δρόμο προς την Γυάρο και λίγο αργότερα μετά την διεθνή κατακραυγή μεταφέρεται στη Λέρο. Λόγω σοβαρά προβλήματα υγείας (διαγνώστηκε καρκίνος) μεταφέρεται στη Σάμο σε κατοίκων περιορισμό με απαγόρευση αλληλογραφίας αλλά και να κυκλοφορεί αφού πρώτα εγχειρίζεται.

“Το ύφος γραψίματος του Γιάννη Ρίτσου ποικίλη. Άλλοτε βγάζει οργή, στηλιτεύει άλλοτε γίνετε λυρικός, σαρκαστικός, σατιρικός αλλά και ερωτικός”

Με την αρχή της μεταπολίτευσης ο Γιάννης Ρίτσος θα έχει τη χαρά να αναγνωριστεί το έργο του και να αρχίσουν οι βραβεύσεις και οι διακρίσεις. Ο κόσμος γνωρίζει τον Γιάννη Ρίτσο και ο θαυμασμό προς το πρόσωπό του και όλα αυτά που έχει περάσει είναι πλέον γεγονός. Ταξίδια σε όλη την Ευρώπη για την παραλαβή βραβείων θα πρωταγωνιστήσουν τα επόμενα χρόνια. Παράλληλα συνεχίζει να κάνει καλά αυτό που σήμερα γνωρίζουμε, στο να γράφει. Το Σεπτέμβριο του 1990 ο Ρίτσος φεύγει από τη Σάμο για την Αθήνα όπου τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς πεθαίνει. Ο τάφος στου βρίσκεται στη γενέτειρά του την Μονεμβασιά.

Αξιοσημείωτα γεγονότα από τη ζωή του Γιάννη Ρίτσου

  • 7 Δεκεμβρίου 1954 παντρεύεται την Γαρυφαλιώ Γεωργιάδου (η Φαλίτσα του, όπως την αποκαλούσε) η γνωριμία τους είχε γίνει το 1947. Τον Αύγουστο του 1955 έρχεται στη ζωή η μονάκριβή του κόρη, η Ελευθερία Ρίτσου.
  • Επηρεασμένος από την Εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη τον Μάρτιο του 1952 γράφει το ποίημα “Ο Άνθρωπος Με Το Γαρύφαλλο”. Να σημειώσουμε πως το έγραψε όταν ήταν εξορία στον Αι Στράτη και για να έχουμε εμείς την ευκαιρία σήμερα να το γνωρίζουμε οι συν εξόριστοί του το αντιγράψανε σε τσιγαρόχαρτα για να μην χαθεί.
  • Η “Σονάτα του Σεληνόφωτος” του έδωσε το πρώτο βραβείο του, το Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης, από εκεί άρχισε και η διεθνής αναγνώριση.
  • 30 Νοεμβρίου 1937 η εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών τον δέχτηκε ως μέλος.
  • Το 1921 πεθαίνει η μητέρα του από φυματίωση, είναι μια αρρώστια που κυνηγά την οικογένειά του και τον ίδιο.
  • Από το 1945 έως και το 1947 περίπου γράφει τη Ρωμιοσύνη και την Κυρά των Αμπελιών.
  • Κάποιους από του φίλους του ποιητή ήταν, ο Μάνος Κατράκης, ο Τάκης Φιλιακού, ο Μίκης Θεοδωράκης, η Μαρία Πολυδούρη.
  • Τα χειρόγραφα του από τη Μακρόνησο διασώθηκαν από το Μάνο Κατράκη κρυμμένα σε μπουκάλια που τα είχε θάψει στη Γη. Σε αντίθεση με κάποια χειρόγραφα που χάθηκαν αφού καταστράφηκαν από φίλους που φοβήθηκαν στη διδακτορία του Μεταξά και την κατοχή.
  • Το 1961 ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποιεί τον “Επιτάφιο” με τραγουδιστή τον Γρηγόρη Μπιθικώτση και στην αφήγηση την Αλέκα Παίζη, ακολουθεί η “Ρωμιοσύνη”.
  • Ένα από τα πολλά βραβεία του Γιάννη Ρίτσου είναι του, “Ποιητή Διεθνούς Ειρήνης” του ΟΗΕ.
  • Ένα ακόμα αξιοσημείωτο βραβείο ήταν το “Βραβείο Ειρήνης Λένιν” το 1977.
  • Η χρονιά του 2009 κηρύχθηκε ως – Έτος Ρίτσου – από το υπουργείο πολιτισμού, για την συμπλήρωση 100 χρόνων από την γέννησή του.
  • Από το 2002 όλο το αρχείο του ποιητή βρίσκεται στο μουσείο Μπενάκη, όπου φυλάσσεται έως και σήμερα και είναι προσβάσιμο, ήταν απόφαση της γυναίκας του και της κόρης του.

Δύο λόγια για τον “Επιτάφιο” του Γιάννη Ρίτσου 

Μια μητέρα ανάμεσα στο στρατό και το πλήθος μόνη με την σορό του γιου της να θρηνεί

Η έμπνευση του ήταν τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης στις 9 Μαΐου 1936. Ποίημα γραμμένο με παραδοσιακό στίχο με ρίζες από το δημοτικό μας τραγούδι και επηρεασμένο από το μανιάτικο μοιρολόι. Η ιστορία γνωστή, οι καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης και της Καβάλας σε απεργία από την 1 Μαΐου και καθημερινές διαδηλώσεις. Στις 9 Μαΐου η διαδήλωση τους έχει αιματηρή κατάληξη με 12 νεκρούς.

“Δικτατορίες, κατοχή, εμφύλιος είναι από τα γεγονότα που στιγμάτισαν τον ποιητή δίνοντας την ευκαιρία σε όλους εμάς να έχουμε αυτή τη στιγμή εξαιρετικά διεθνούς εμβέλειας έργα”

Ένας από τους νεκρούς και ο 25χρονος Τάσος Τούσης. Οι εργάτες πριν τον έχουν μεταφέρει στο πλησιέστερο νοσοκομείο πάνω σε πόρτα όπου διαπιστώνεται ο θάνατός του. Τότε τον παίρνουν και πηγαίνουν πορεία προς το διοικητήριο στο δρόμο συναντούν το τεθωρακισμένο που έχει σταλεί από την διδακτορία του Μεταξά να τους σταματήσει.

Όμως οι στρατιώτες διαπιστώνουν πως το πλήθος δεν θα σταματήσει και ανοίγουν πυρ. Τότε αφήνουν το νεκρό σώμα πάνω στην πόρτα στη μέση του δρόμου. Ταυτόχρονα η μητέρα του μη γνωρίζοντας τη έχει συμβεί βλέπει τον γιο της στη μέση του δρόμου και τότε πέφτει πάνω του σπαράζοντας για το χαμό του. Μια εικόνα συγκλονιστική όχι μόνο για τον ποιητή αλλά για όλους. Μια μητέρα ανάμεσα στο στρατό και το πλήθος μόνη με την σορό του γιου της να θρηνεί.

Απόσπασμα: 

Γιέ μου, σπλάχνο τῶν σπλάχνων μου, καρδούλα τῆς καρδιᾶς μου,

πουλάκι τῆς φτωχιᾶς αὐλῆς, ἀνθὲ τῆς ἐρημιᾶς μου,

πῶς κλείσαν τὰ ματάκια σου καὶ δὲ θωρεῖς ποὺ κλαίω

καὶ δὲ σαλεύεις, δὲ γρικᾷς τὰ ποὺ πικρὰ σοῦ λέω;

Επίλογος 

Γιάννης Ρίτσος ο Έλληνας ποιητής της “Ρωμιοσύνης” και του “Επιταφίου” οι δυσκολίες της ζωής του αλλά και της χώρας μας του έδιναν την έμπνευση αλλά και τη δύναμη να γράφει και να καταφέρει να επιζήσει μέσα από δυσκολίες αλλά και μέσα από μεγάλα θέματα υγείας. Δικτατορίες, κατοχή, εμφύλιος είναι από τα γεγονότα που στιγμάτισαν τον ποιητή δίνοντας την ευκαιρία σε όλους εμάς να έχουμε αυτή τη στιγμή εξαιρετικά διεθνούς εμβέλειας έργα.

Σημείωση: Το άρθρο, αφιέρωμα για τον Γιάννη Ρίτσο, θα ανανεώνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα ανάλογα με την εισροή πληροφοριών και ειδήσεων από όσο το δυνατόν αξιόπιστων πηγών που θα αφορούν το συγκεκριμένο ποιητή!!! Παρακάτω αναγράφονται οι πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το αφιέρωμα.

Μας Είπαν...

Διαβάστε το μήνυμα τους...

"Να μη φοβούνται να εξερευνούν και να εκφράζουν τη σκιά τους"...

Καραμίχος

Ηθοποιός

"Να ακολουθούν την καρδιά τους και να μην κάνουν εκπτώσεις στα θέλω και στην αξιοπρέπεια τους"...

Κρονάκη

Δημοσιογράφος

Σχετική Αρθρογραφία

Σταύρος Τσιώλης: Ο cult σκηνοθέτης του ελληνικού κινηματογράφου.

Δίπλα στην λέξη cult/καλτ στο λεξικό, αν ψάξεις προσεκτικά,...

Αλλαγές και νέα ξεκινήματα.

Έρχεται κάποια στιγμή ή πολλές στιγμές στην ζωή σου...

Νέα Σεζόν, Νέοι στόχοι.

Δε θα πω καλό χειμώνα, αν και τον περιμένω...

- Read Interesting Site Topics The Most Popular Interview

Η γυναίκα ενώπιον της Ιστορίας και του αύριο.

Δύο συνήθη ερωτήματα, τα οποία προβληματίζουν αρκετούς: «Γιατί χρειάζεται η ύπαρξη της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας;» και «Γιατί χαίρει μεγαλύτερης αναγνώρισης από την -συνήθως άγνωστη- Παγκόσμια Ημέρα...

Καμία απόσταση δεν εμποδίζει την αληθινή επιθυμία.

Οι σχέσεις ανέκαθεν περνούσαν από δοκιμασίες. Μία από αυτές...

Οπαδική βία: Όταν το πάθος γίνεται έγκλημα.

Οπαδική βία ονομάζουμε μια μορφή βίας που χρησιμοποιεί τα...

- New Post & Article Archive