Είναι αλήθεια ότι η επίδραση διαφόρων τοξικών παραγόντων στην ανάπτυξη του εμβρύου δεν αποτελεί συχνό θέμα συζήτησης μεταξύ μίας εγκύου και ενός Μαιευτήρα. Θα έπρεπε όμως γιατί είναι ένα θέμα το οποίο απασχολεί την Ιατρική εδώ και χρόνια. Οι επιπτώσεις των τοξικών παραγόντων στο αναπτυσσόμενο έμβρυο είναι δυστυχώς ένα θέμα που μας απασχολεί ήδη και θα μας απασχολεί ακόμα πιο συχνά στο μέλλον. Το 2010 το Πανεπιστήμιο του San Francisco (ΗΠΑ) έκανε μία έρευνα σε 250 εθελόντριες εγκύους. Τα αποτελέσματα της μελέτης δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Environmental Health Perspectives και αφορούσαν 163 χημικούς παράγοντες (απαγορεύμενους αλλά και χρησιμοποιούμενους μη απαγορευμένους). Οι περισσότεροι από αυτούς ανιχνεύθηκαν στις γυναίκες που συμμετείχαν στην έρευνα, και μάλιστα 43 από αυτούς ανιχνεύθηκαν σχεδόν σε όλες!
Έκπληξη προκάλεσε το γεγονός ότι μία από αυτές τις ουσίες αυτές, τα PBCs, είναι απαγορευμένες στις ΗΠΑ εδώ και 30 χρόνια! Το συμπέρασμα της έρευνας αυτής και όχι μόνο αυτής γιατί τέτοιου είδους μελέτες γίνονται πάρα πολλές ανά τον Κόσμο εδώ και δεκαετίες, ότι μέσω της μητέρας περνά στο έμβρυο ένα κοκτέιλ χημικών παραγόντων οι οποίοι αποδεδειγμένα είναι βλαπτικοί για την ανάπτυξη, την σωστή διάπλαση και την μετέπειτα υγεία του μωρού στην ενήλικη ζωή του. Η επίδραση των τοξικών παραγόντων στα αρχικά στάδια σχηματισμού του εμβρύου και μέχρι να ολοκληρωθεί η οργανογένεση μπορεί να είναι καταλυτική. Σταματάει όμως κάπου αυτή η κάθετη μετάδοση χημικών ανάμεσα στη μητέρα και στο παιδί; δυστυχώς όχι αφού οι χημικοί παράγοντες μέσω του θηλασμού συνεχίζουν να χορηγούνται αφειδώς στο παιδί. Πώς μπορεί να προφυλαχθεί ένας άνθρωπος λοιπόν από τον βομβαρδισμό που δέχεται καθημερινά από τα διάφορα χημικά παράγωγα: η απάντηση είναι μάλλον απογοητευτική αφού πιθανότατα δεν μπορεί.
Μεταλλαγμένοι σπόροι, φυτοφάρμακα, χημικές ουσίες συσκευασιών, τοξικές ουσίες περιβάλλοντος, τοξικές ουσίες βιομηχανιών, χημικά πρόσθετα τροφών, συντηρητικά τροφών, ορμονικά σκευάσματα στη ζωϊκή παραγωγή και τις καλλιέργειες, χημικές ουσίες υφασμάτων, χημικά οικιακά καθαριστικά και άλλα πολλά συνθέτουν την καθημερινότητα του σύγχρονου ανθρώπου και επηρεάζουν την γονιμότητά του αλλά και τα παιδιά του και μάλιστα από την ώρα που γίνεται η σύλληψη στην μέλλουσα μητέρα. Δεν είναι πολύς καιρός από τότε που ο Π.Ο.Υ. κατέβασε ακόμα μία φορά το όριο του αριθμού σπερματοζωαρίων που χαρακτηρίζει τον υγιή άνδρα. Αλλά είναι αυτή λύση του προβλήματος ή απλά μέρος της διαιώνισής του; μπορεί η ζωή σαν συνέχεια να συνυπάρξει χωρίς προβλήματα με τις τοξικές ουσίες που τη βομβαρδίζουν; Φυσικά και αυτό είναι αδύνατο.
Είναι βέβαια περίεργο πώς ένας τόσο μεγάλος κλάδος νοσηρότητας του ανθρώπου έχει μείνει λίγο έξω από το καθημερινό πλάνο συζήτησης. Όπως αναφέρεται στην Διεθνή βιβλιογραφία ελάχιστοι είναι οι γιατροί και ιδιαίτερα οι Μαιευτήρες που συζητούν θέματα τέτοιου είδους με τις εγκύους που παρακολουθούν. Οι λόγοι που συμβαίνει αυτό εν μέρει εξηγείται από το γεγονός ότι περίπου 100 νέες ουσίες εμφανίζονται κάθε χρόνο και ελάχιστες από αυτές είναι δυνατόν να μελετηθούν στο αντίστοιχο διάστημα ώστε να φανεί η βλαπτικότητά τους ή το αντίθετο να αποδειχθεί η ασφάλεια στη χρήση τους. Άρα λοιπόν θα χρειαζόταν ένα ιδιαίτερο πολύπλοκο σύστημα συνεχούς ενημέρωσης το οποίο όμως και αυτό θα αποδεικνυόταν ελλιπές από τους πρώτους μήνες λειτουργίας του αφού όπως αναφέραμε παραπάνω η επιστήμη της ανακάλυψης υπερτερεί σε ταχύτητα της επιστήμης της προφύλαξης.
Οι τοξικές ουσίες εισέρχονται στον ανθρώπινο οργανισμό από τις συνήθεις οδούς (δέρμα, αναπνευστικό, πεπτικό) και μέσω της κυκλοφορίας φθάνουν σε όλα τα συστήματα. Το αν θα παραβλάψουν κάποιο σύστημα ή όργανο αυτό εξαρτάται από τον βαθμό τοξικότητάς τους, την ποσότητα που απορροφάτε και τον χρόνο έκθεσης. Μακροχρόνια χρήση ενός προϊόντος που περιέχει κάποιον βλαπτικό παράγοντα αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης της δράσης του. Οι τοξικοί παράγοντες στην διάρκεια της εγκυμοσύνης διέρχονται τον πλακούντα και φθάνουν στο αναπτυσσόμενο έμβρυο. Η επίδραση των τοξικών παραγόντων συνεχίζεται και μετά τον τοκετό αφού φθάνουν στο παιδί είτε μέσω του θηλασμού είτε με την χρήση αυτούσιων προϊόντων στο ίδιο το παιδί. Για πολλούς από τους παράγοντες αυτούς δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για την ασφάλεια ή την βλαπτικότητά τους, ενώ για κάποιους άλλους τα στοιχεία επαρκούν για να τους χαρακτηρίσουν βλαπτικούς ή επικίνδυνους. Περίπου 84.000 χημικές ουσίες χρησιμοποιούνται σε διάφορους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας και οι μηχανισμοί ελέγχου της δράσης τους στον άνθρωπο και στο περιβάλλον μέχρι στιγμής είναι ανεπαρκείς.
Πολλές χρήσιμες πληροφορίες για προϊόντα, καλλυντικά, τρόφιμα αλλά και βαθμολόγηση προϊόντων που αναλύθηκαν και βαθμολογήθηκαν για την ασφάλειά τους παρέχονται στην ιστοσελίδα του Environmental Working Group http://www.ewg.org/