Ο Γιώργος Καμίνης είναι επίκουρος καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από την 1 Ιανουαρίου του 2011 είναι ο δήμαρχος Αθήνας. Έχει δημοσιεύσει επιστημονικά άρθρα στα ελληνικά, αγγλικά και γαλλικά καθώς και δύο βιβλία. Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το 1954 και σε ηλικία πέντε ετών γύρισε στην Ελλάδα. Το 2003 εξελέγη Συνήγορος του Πολίτη από τη διάσκεψη των προέδρων της βουλής έως και το 2010 όπου και παραιτήθηκε για να αναλάβει τα καθήκοντα του Δημάρχου Αθηναίων.
Διαβάστε τη συνέντευξη του Γιώργου Καμίνη στο Young People.
Είστε Δήμαρχος της πρωτεύουσας της Ελλάδος. Πιστεύετε ότι ο Δήμος Αθηναίων είναι μια μικρογραφία της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας;
Σαφέστατα. Τα προβλήματα της πόλης έχουν τέτοιο εύρος, τέτοια ποικιλία και τέτοιο βάθος, που εύκολα μπορεί να θεωρηθεί μικρογραφία της ελληνικής κοινωνίας και αποτύπωση της εικόνας του μεγάλου κράτους, πολλές φορές και σε ένα πιο σύνθετο βαθμό. Μάλιστα, αν η χώρα έκανε ό,τι ο δήμος Αθηναίων τώρα τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά, αντιθέτως όμως καλούμαστε, όχι μόνο εμείς αλλά όλοι οι δήμοι, να εργαστούμε για να απορροφηθούν οι συνέπειες των επιλογών και των παραλείψεων της κάθε κυβέρνησης. Όπως έχω τονίσει και στο παρελθόν, οι δήμαρχοι ήταν αυτοί που κράτησαν όρθια την Ελλάδα, καθώς λογοδοτούν καθημερινά σ τους πολίτες για το κάθε πρόβλημα.
Στο Δήμο Αθηναίων ειδικότερα, δε σταθήκαμε μόνο σε εκείνα που ήμασταν υποχρεωμένοι να κάνουμε αλλά, χωρίς καμία κρατική στήριξη, προχωρήσαμε πολύ περισσότερο, αντλώντας πολύτιμη τεχνογνωσία και εμπειρία από τη συνεργασία μας με μεγάλες πόλεις του εξωτερικού και μεγάλους οργανισμούς. Κάναμε τον δήμο οικονομικά ισχυρό, μετατρέποντας το έλλειμμα των 48 εκ. που βρήκαμε σε πλεόνασμα 27 εκ. ευρώ, μειώνοντας κατά 60% τις δανειακές υποχρεώσεις, ενώ παράλληλα ελαφρύναμε τα νοικοκυριά κατά 6,5% στα δημοτικά τέλη και πάνω από 10% στα επαγγελματικά. Για να σταθεί αυτή η πόλη στα πόδια της έπρεπε προηγουμένως να απλώσουμε ένα μεγάλο δίχτυ ασφαλείας για χιλιάδες ανθρώπους που βρέθηκαν στο οικονομικό και κοινωνικό περιθώριο. Πάνω από 30.000 άνθρωποι ενισχύονται σήμερα από τον δήμο Αθηναίων για να τα βγάλουν πέρα. Από τα συσσίτια, την προσφορά αγαθών και τους ξενώνες αστέγων, μέχρι τα προγράμματα επανένταξης, τις κοινωνικές πολυκατοικίες και το κοινωνικό φροντιστήριο και το κέντρο εξεύρεσης εργασίας . Η απάντηση στα προβλήματα της κοινωνίας και της χώρας, είναι ίδια με αυτή που δώσαμε στον Δήμο της Αθήνας. Μπορούμε και πρέπει να τα καταφέρουμε.
Ως δήμαρχος και ως άνθρωπος πώς πιστεύετε ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί η σύγχρονη ανθρωπιστική κρίση και πώς τα προβλήματα της κοινωνικής παθογένειας στην Επικράτεια και ειδικότερα στο Δήμο Αθηναίων;
Θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω την απάντηση στην ερώτηση σας, μεταφέροντας σας το παράδειγμα από τον τρόπο δράσης μας στον Δήμο της Αθήνας, το οποίο είναι χαρακτηριστικό. Είχαμε να αντιμετωπίσαμε μία πολύ περίπλοκη κατάσταση, γιατί είχαμε το θέμα των χρηματοδοτήσεων, το ζήτημα των αρμοδιοτήτων, αλλά και τις νοοτροπίες των ανθρώπων που φοβούνται και νιώθουν ανασφαλείς, και την ίδια ώρα ρωτάνε “γιατί να προστατεύσουμε τους πρόσφυγες, όταν βρισκόμαστε οι ίδιοι σε απελπισία”. Έπρεπε, λοιπόν, να διαχειριστούμε όλα αυτά τα ζητήματα την ίδια στιγμή.
Σχετικά με τη χρηματοδότηση, νομίζω ότι οι πόλεις ήταν πολύ πιο αποτελεσματικές σε σχέση με κράτος. Οι πόλεις, πρώτον, έχουν εφαρμόσει τις ευρωπαϊκές αρχές για το άσυλο. Καθώς βλέπεις ότι οι χώρες διαφωνούν και εφαρμόζουν την αρχή του “όχι στο σπίτι μου”, οι πόλεις έχουν συμπεριφερθεί τελείως διαφορετικά. Σημαντικές πόλεις, όπως το Βερολίνο, η Λειψία, η Βαρκελώνη, η Αθήνα. Εμείς στην Αθήνα αυτό που είπαμε, αυτό που κάναμε είναι ότι προσπαθήσαμε να μιλήσουμε με ένα ρεαλιστικό τρόπο. Είδαμε την αλήθεια κατάματα και παρουσιάσαμε το μεγάλο αυτό πρόβλημα στη σωστή του διάσταση. Είπαμε ότι έχουμε πρόβλημα εδώ, πρέπει να το λύσουμε και πώς θα το λύσουμε. Δώσαμε επιλογές, όπως που είναι καλύτερα να βρίσκονται οι πρόσφυγες, στα πάρκα και στις πλατείες; Ή μήπως να τους δώσουμε μια έκταση – ένα δικό τους χώρο. Στο πλαίσιο αυτό, ήμασταν ο πρώτος Δήμος της χώρας που ενταχθήκαμε στο πρόγραμμα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ καταφέρνοντας να βρούμε στον Δήμο Αθηναίων 300 διαμερίσματα για να στεγάσουμε πρόσφυγες. Μία από αυτές τις 300 οικογένειες είναι και η οικογένεια του Αμίρ.
Θεωρείτε ότι η παιδεία και η άνοδος του πολιτισμικού επιπέδου μπορεί να συμβάλλει στην άμβλυνση των προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας;
Στο σύγχρονο κόσμο των νέων δυνατοτήτων και των νέων ανισοτήτων, οι χώρες προχωρούν σε ένα σύγχρονο, οριζόντιο και δικτυακό μοντέλο σύνδεσης μαθητών – ενδιαφερόντων, διασύνδεσης σχολικών και παραγωγικών δομών. Δύο είναι τα βασικά αιτήματα:
1) Περισσότερη πρόσβαση στη γνώση, με άρση των γεωγραφικών ανισοτήτων: Μια νέα, ανοιχτή, προσβάσιμη σε όλους Παιδεία, με ίδιες ευκαιρίες, ώστε το παιδί της επαρχίας να έχει ίση πρόσβαση στη γνώση με αυτό που πηγαίνει σε ένα καλό σχολείο Αθήνας. Όπως αντίστοιχα κάνουν μεγάλα διεθνή πανεπιστήμια και έτσι μπορεί ο Έλληνας φοιτητής να παρακολουθεί δωρεάν διαλέξεις από το Χάρβαρντ, το Κέμπριτζ, την Οξφόρδη.
2) Αλλαγή μοντέλου εκπαίδευσης: Να ξεφύγουμε από τη τυποποιημένη γραμμική εκπαίδευση, όπου τα σχολεία μοιάζουν σαν εργοστάσια, η γνώση σωρεύεται εγκύκλια στις αποθήκες του μυαλού και στόχος είναι η τυφλή είσοδος σε όποιο πανεπιστήμιο προκύψει με κατάληξη τη μαζική λήψη πτυχίων χωρίς αντίκρισμα. Θα πρέπει να συνδέσουμε τα παιδιά, μεταξύ τους αλλά ως προς το σύστημα παιδείας, με βάση τα ενδιαφέροντα, τις ικανότητες/δεξιότητες και τις ευαισθησίες τους. Πλέον, αντί της γραφής, της ανάγνωσης και της αριθμητικής χρειαζόμαστε περισσότερη σύνδεση με τη δημιουργικότητα, την καινοτομία, την επιχειρηματικότητα. Το εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει να μπορεί να διακρίνει και να αναδεικνύει τα μοναδικά ταλέντα του καθενός και να δίνει στη ζωή μας νέο νόημα και σκοπό.
Για να αλλάξουμε την παιδεία, απελευθερώνουμε τη μάθηση από τη γνώση, ανοίγουμε τα σχολεία στο βίωμα, μειώνουμε τις ανισότητες κέντρου περιφέρειας.
Πού νομίζετε ότι οφείλεται η αδιαφορία των νέων; Εσείς τί προτείνετε για να πάψει αυτή η απάθεια για το πολιτικό γίγνεσθαι;
Oι νέοι δεν συμμετέχουν στα κοινά για δύο λόγους. Αρχικά γιατί θεωρούν το πολιτικό προσωπικό αναξιόπιστο και έπειτα δεν ακούνε μια απτή, συγκεκριμένη λύση για τα προβλήματα τους. Δεν τους εμπνέουμε και δεν τους ενδιαφέρει η πολιτική γιατί εμείς δεν δίνουμε το σωστό παράδειγμα. Τα κλειστά συστήματα παραμένουν κυρίαρχα στο ευρύτερο φάσμα της δημόσιας ζωής, είτε μιλάμε για Οικονομία, Παιδεία, Υγεία, Δημόσια Διοίκηση, Θεσμούς, ενώ αρνούνται να συνεργαστούν για το κοινό καλό, αναδιανέμοντας κίνητρα, πόρους και ευκαιρίες τους καλά προστατευμένους και στους πολιτικά ισχυρούς. Δημιουργούν μία νέα πλειοψηφική αόρατη κοινωνία που εγκαθίσταται για τα καλά στο περιθώριο. Οι κλειστοί πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί παράγουν ασυμμετρία πολιτικής ισχύος προς όφελος κλειστών κλαμπ και προνομιούχων ελίτ, κανονικοποιούν την ανισότητα και θεσμοποιούν τις στρεβλώσεις περιορίζοντας ατομικά δικαιώματα και ελευθερίες. Η δική μου αντίληψη για τη χώρα, είναι το ότι η σύγκρουση με τα κλειστά αμαρτωλά συστήματα μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις επανένταξης των νέων, και των πολιτών που ζουν στο πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό περιθώριο, και να δώσει βάθος και ποιότητα στη συμμετοχή, τη δημοκρατία, την ισότητα, την ελευθερία.
Ποιό είναι τo μήνυμα που θέλετε να δώσετε στους νέους ανθρώπους μέσα από το Young People σε μια περίοδο έντονης πολιτισμικής και κοινωνικοοικονομικής κρίσης;
Απευθύνομαι στους νέους ανθρώπους ξεκάθαρα και τους λέω: Πάρτε τη σκυτάλη, αδράξτε την ευκαιρία, συμμετέχετε στα κοινά. Πιστέψτε πρώτα απ’ όλους εσείς στον εαυτό σας και στις δυνατότητες σας να τα αλλάξετε όλα. Διεκδικήστε την ευκαιρία για μια δίκαιη κοινωνία διαγενεακής αλληλεγγύης, που δε θα αφήνει κανένα και καμία πίσω.
Έχουμε ένα εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό, με αξιοζήλευτο εύρος γνώσεων, παραστάσεων και ικανοτήτων.
Ο μεγάλος δημοκρατικός χώρος, η προοδευτική παράταξη έχει μία τεράστια ευκαιρία να φέρει στην κάλπη εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, κυρίως το πιο δυναμικό της τμήμα, τη νεολαία. Θέλω να ακούσω τον καθένα και τη καθεμία ξεχωριστά, ιδιαίτερα τα παιδιά της διασποράς και τους 450.000 νέους που ξενιτεύτηταν τα τελευταία 8 χρόνια. Για να ξαναδώσουμε ενδιαφέρον σε όποιον νιώθει αποκλεισμένος και εκτός των τοιχών ώστε να ξανασχοληθεί με την πολιτική, να συγκρουστούμε με ό,τι μας κρατά αιχμάλωτους στο χθες.
Η μαζική συμμετοχή τους είναι αυτή που θα δώσει δυναμική στο εγχείρημα θα αδρανοποιήσει στρατούς, μεραρχίες και μηχανισμούς του χθες και θα φέρει σεισμό στο πολιτικό προσκήνιο και τις εξελίξεις. Ας μη την αφήσουμε να πάει χαμένη!
Σημείωση: Για την ολοκλήρωση της συνέντευξης του Γιώργου Καμίνη (Δημάρχου Αθηναίων) συνεργάστηκαν οι ομάδες της Έκφρασης και υλοποίησης και η ομάδα συνεντεύξεων. Υπεύθυνος συνέντευξης Γιάννης Μπιτζούνης.