Επισκεφτήκαμε το θέατρο “Από μηχανής” για να παρακολουθήσουμε μια αφαιρετική παράσταση βασισμένη στο ομώνυμο έργο του Άλμπερ Καμύ “Ο ξένος”. Μια παράσταση πρόκληση για το σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς με δυνατό και αφηρημένο σενάριο με μια έντονη σκηνοθεσία από τον Δημήτρη Τσιάμη και με ερμηνευτές τους Γεράσιμο Μιχελή, Κλεοπάτρα Μάρκου και Μιχάλη Βαλάσογλου.
Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Τσιάμης έξυπνα και πρωτότυπα παρουσιάζει την ιστορία του Μαρσώ, όχι γραμμικά, όπως στο κείμενο ο ίδιος ο συγγραφέας, αλλά με αλλεπάλληλα πισωγυρίσματα διατηρώντας το κοινό σε εγρήγορση. Το σκηνικό λιτό, προσομοιώνει τον μύθο του Σισύφου, ενώ ο συγχρονισμένος φωτισμός και η έντονη λάμψη της χρυσόξανθης άμμου πλημμύρισαν τον χώρο με μαγεία.
Μια ενδιαφέρουσα απόδοση του συγγραφικού αριστουργήματος με έντονες ερμηνείες και πρωτότυπη σκηνοθεσία.
Οι ηθοποιοί τα δίνουν όλα πάνω στη σκηνή. Ο Γεράσιμος Μιχελής σε παρασέρνει στη δίνη του ήρωα, η Κλεοπάτρα Μάρκου σε συγκλονίζει με τα κορυφώματά της και ο Μιχάλης Βαλάσογλου με πλήθος κωμικών στιγμών, και οι 3 ηθοποιοί αναλαμβάνουν τον ρόλο του Μερσώ, δίνοντας την ευκαιρία στο κοινό να είναι ο καθένας ξεχωριστά ένας Μερσώ. Παρουσιάζουν τα κεντρικά θέματά του έργου – θνητότητα, μητέρα, χρόνος, δικαιοσύνη, παράλογο και εξέγερση- αναδεικνύοντας επί σκηνής τόσο την ιστορία όσο και τον φιλοσοφικό πυρήνα του έργου.
Μια ενδιαφέρουσα απόδοση του συγγραφικού αριστουργήματος με έντονες ερμηνείες και πρωτότυπη σκηνοθεσία.
Ταυτότητα παράστασης “Ο Ξένος” και Αφίσα.
Σύμφωνα με τον Αλμπέρ Καμύ, είναι η ιστορία ενός ανθρώπου που δίχως τίποτα το ηρωικό στη συμπεριφορά του, δέχεται να πεθάνει για την αλήθεια. «Ο Μερσώ αρνείται να πει ψέματα, τον κινεί μόνο το πάθος του απόλυτου. Αυτό και μόνο τον τοποθετεί εκτός κοινωνίας, για την οποία είναι ένας ξένος. Προσπάθησα ν’ αποδώσω με τον ήρωα μου τον μοναδικό Χριστό που μας αξίζει.»
Ο ήρωας του καταδικασμένος σε θάνατο για τον φόνο ενός Άραβα βρίσκεται μπροστά σε όλα τα μεγάλα ερωτήματα της ζωής και του νοήματός της. Χωρίς ποτέ να δίνει κάποια οριστική απάντηση, η ατομική του εξέγερση είναι τελικά αυτή που τον οδηγεί στην αποδοχή και την υπέρβαση της κατάστασής του.
Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Τσιάμης και οι ηθοποιοί της παράστασης, Γεράσιμος Μιχελής, Κλεοπάτρα Μάρκου, Μιχάλης Οικονόμου και Μιχάλης Βαλάσογλου, ανασυνθέτουν και παρουσιάζουν το έργο με άξονα τα κεντρικά θέματά του -θνητότητα, μητέρα, χρόνος, δικαιοσύνη, παράλογο και εξέγερση- αναδεικνύοντας επί σκηνής τόσο την ιστορία όσο και τον φιλοσοφικό πυρήνα του έργου, σε ένα ζωντανό σκηνικό διάλογο του Ξένου με τον Μύθο του Σίσυφου, το μνημειώδες δοκίμιο του μεγάλου Γάλλου στοχαστή.
Ο Αλμπέρ Καμύ (Albert Camus, 7 Νοεμβρίου 1913 – 4 Ιανουαρίου 1960) γάλλος μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας και δοκιμιογράφος, γεννήθηκε στην Αλγερία. Το 1935 ιδρύει το Θέατρο της Εργασίας, αργότερα το μετονομάζει σε Θέατρο της Ομάδας και εργάζεται για αυτό ως σκηνοθέτης, διασκευαστής και ηθοποιός. Τα μυθιστορήματά του Ο Ξένος και Η Πανούκλα, τα θεατρικά του έργα Καλιγούλας και Οι δίκαιοι και τέλος τα φιλοσοφικά του δοκίμια Ο Μύθος του Σίσυφου και Ο Επαναστατημένος Άνθρωπος συγκαταλέγονται στα σπουδαιότερα κείμενα του 20ου αιώνα Το 1957 βραβεύεται με το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του.
Σημείωμα Σκηνοθέτη: “Οι λόγοι ενασχόλησης ενός σκηνοθέτη και μίας ομάδας ηθοποιών με ένα έργο ποικίλουν. Ένας όμως είναι αυτός που οφείλει σε κάθε περίπτωση να υπάρχει και που μπορεί να κινήσει μια θεατρική διαδικασία ουσιαστικά και δημιουργικά. Αυτός ο λόγος δεν είναι άλλος από την ανάγκη να ανακαλύψεις, από την επιθυμία να γνωρίσεις, την διάθεση να μην επαναλάβεις αλλά να αλλάξεις μέσα από το έργο του συγγραφέα και μέσα από το έργο σου. Να μην είσαι ο ίδιος σκηνοθέτης, ο ίδιος ηθοποιός, ο ίδιος θεατής μετά από αυτό. Η αλήθεια είναι πως κάποια έργα και κάποιες διαδικασίες προσφέρουν αυτή την δυνατότητα περισσότερο από άλλες.
Ο Ξένος του Αλμπέρ Καμύ είναι μια πρόκληση στη συνήθεια. Ένα κάλεσμα για μια διαυγή οπτική της ζωής. Μια αδιάκοπη αναζήτηση νοήματος σε έναν κόσμο παράλογο.
Ο Καμύ μεταφέροντάς μας στην θέση του Ξένου μας διδάσκει. Αποκαλύπτει μια θέση απαλλαγμένη από συνήθειες, ασφάλειες, συμβάσεις και βεβαιότητες. Μια θέση που εντοπίζει στους κοινωνικούς ρόλους τον εγκλωβισμό της ύπαρξης. Ο Ξένος μας καλεί να δούμε καθαρά, και για να δούμε πιο καθαρά χρειάζεται να δούμε διαφορετικά.
Να δούμε διαφορετικά και το ίδιο το θέατρο και τις δυνατότητές του.
Μέσα στην ιστορία του Ξένου συναντάμε την φιλοσοφική σκέψη του Καμύ πάνω στα θέματα που τον απασχόλησαν στο σύνολο σχεδόν του έργου του (Θάνατος, Μητέρα, Χρόνος, Νόημα, Παράλογο, Δικαιοσύνη, Βία, Εξέγερση κ.α.). Για την θεατρική του μεταφορά ανασυνθέτουμε την ιστορία του Ξένου κυρίως βάσει των θεμάτων του και λιγότερο των γεγονότων του. Εστιάζουμε έτσι στην ανάπτυξη της σκέψης του συγγραφέα γύρω από αυτά και στην ανάδειξη του πυρήνα και της κύριας αίσθησης του έργου.
Ο Ξένος μας συνδιαλέγεται σκηνικά με τον Μύθο του Σίσυφου (Δοκίμιο του Α.Καμύ γραμμένο την ίδια περίοδο και δημοσιευμένο το ίδιο έτος με τον Ξένο, 1942) σε μια παράλληλη και διαρκή αναφορά σε αυτόν, ως σύμβολο της μοίρας του ήρωα του Ξένου, αλλά και της ανθρώπινης μοίρας ευρύτερα. Ο Καμύ μας λέει πως «Πρέπει να φανταστούμε τον Σίσυφο ευτυχισμένο», το ίδιο ισχύει και για τον Ξένο”.
Δημήτρης Τσιάμης