Καταφέραμε να πραγματοποιήσουμε μια συνέντευξη με μια καλλιτέχνιδα που ήταν “αυτόπτης μάρτυρας” στην δημιουργία του κόσμου. Η χορογράφος Ελένη Χατζηγεωργίου απαντάει με απόλυτη ειλικρίνεια στις ερωτήσεις μας, μιλώντας για τις σπουδές της σε δυο διαφορετικούς τομείς μεταξύ τους, τους οποίους κατάφερε να ενώσει, για την συνεργασία της με τον Δημήτρη Τσιάμη και το bios basement. Μας αποκαλύπτει συναισθήματα και σκέψεις για αυτήν την συνεργασία, τις δυσκολίες που αντιμετώπισε στην παρουσίαση της τελετουργίας στον χορό και στο θέατρο καθώς και τον αποσυμβολισμό της. Παρουσιάζει, κλείνοντας, τον χώρο της χοροθεραπείας και στέλνει το πιο όμορφο μήνυμα για την ζωή και τον χώρο της τέχνης.
Προτού απολαύσουμε αυτήν την όμορφη συζήτηση, ας μάθουμε κάποια στοιχεία για την ζωή της χορογράφου, ψυχολόγου – χοροθεραπεύτριας. Η Ελένη Χατζηγεωργίου σπούδασε σύγχρονο χορό στα επαγγελματικά τμήματα της Ακαδημίας Χορού του Rotterdam Ολλανδίας και την Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης. Επίσης, είναι Ψυχολόγος, Πτυχιούχος του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και Ψυχοθεραπεύτρια Gestalt, απόφοιτη του Κέντρου Εκπαίδευσης στην Ψυχοθεραπεία Gestalt. Αναζητώντας μια τεχνική που να ενσωματώνει τα δύο πεδία ενασχόλησής της, το 2010 ολοκλήρωσε τη μετεκπαίδευσή της στη Χοροθεραπεία μέσω της Πρωτόγονης Έκφρασης (Primitive Expression), στo Atelier du Geste Rythmé της F.S.-Billmann, στο Παρίσι, μέθοδος η οποία προεκτείνει την έρευνα του χορού σε ανθρωπολογικό, κοινωνιολογικό και ψυχολογικό επίπεδο.
Ως χορεύτρια – performer και χορογράφος έχει συμμετάσχει, μεταξύ άλλων, στα εξής: επιμέλεια κίνησης στο θεατρικό μονόλογο «Τέχνη» του Δ. Δημητριάδη, σκηνοθεσία Δημήτρης Τσιάμης, BIOS, κινησιολογία στη θεατρική παράσταση «Ο Ξένος» του Α. Καμύ, σε σκηνοθεσία Δ. Τσιάμη, Θέατρο 104, «Ο χορός των 4 στοιχείων», Θέατρο Άβατον, «From Nature to Culture» και «Revival of Haiti’s Ritual Dances», The Hub-Athens , «Νούφαρο», κ.α. Να επισημάνουμε, επίσης, πως είναι Αντιπρόεδρος της Γαλλικής Εταιρείας Danse Rythme Lien Social et Thérapie (DRLST), και Υπεύθυνη Ελλάδος της Διεθνούς Εκπαίδευσης Χοροθεραπείας της DRLST, με έδρα το Παρίσι.
Διαβάστε τη συνέντευξη της Ελένης Χατζηγεωργίου
Διαβάζοντας το βιογραφικό σας συνειδητοποιούμε πως όλη σας η ζωή είναι “χορός”. Έχετε παρόλα αυτά σπουδάσει και ψυχολογία στο Καποδιστριακό πανεπιστήμιο. Ποιος ήταν ο λόγος να επιλέξετε την ενασχόληση με τον χορό από την ψυχολογία;
Δεν επέλεξα αποκλειστικά την καλλιτεχνική ενασχόληση με το χορό. Έχοντας μεγάλη αγάπη και για τα δύο αντικείμενα σπουδών μου και έχοντας διανύσει μια μακρά διαδρομή μέσα από αυτά, επέλεξα να προχωρήσω τη δουλειά μου και στον συνδυασμό αυτών. Για τον λόγο αυτό, μετεκπαιδεύτηκα στη Χοροθεραπεία στο Atelier du Geste Rythmé της France Schott-Billmann, στο Παρίσι. Πέραν από τα καλλιτεχνικά projects τα οποία αναλαμβάνω ως χορογράφος – χορεύτρια, εργάζομαι και ως Ψυχοθεραπεύτρια Gestalt δουλεύοντας ενεργητικά με το σώμα καθώς και ως Χοροθεραπεύτρια.
Μέσα από την παράσταση καταλάβαμε πως έχετε ταλέντο και στην υποκριτική. Έχετε σκεφτεί να ασχοληθείτε αποκλειστικά με τον χώρο της υποκριτικής;
Στη συγκεκριμένη παράσταση είχα πολύ καλή καθοδήγηση για το κείμενο από το σκηνοθέτη του έργου και δάσκαλο θεάτρου Δημήτρη Τσιάμη, και είναι αλήθεια ότι ενθουσιάστηκα με την τόσο βαθειά και ουσιαστική διαδικασία αυτού του είδους θεάτρου που πρεσβεύει. Δεν έχω σκεφθεί να ασχοληθώ αποκλειστικά με τον χώρο της υποκριτικής. Προς το παρόν, τουλάχιστον, είμαι ανοιχτή στο να μαθαίνω διαρκώς για να τροφοδοτούμαι και να εμπλουτίζω τη δουλειά μου.
Στην παράσταση – performance έχετε επιμεληθεί το κομμάτι της κινησιολογίας. Δυσκολευτήκατε στην επιλογή κινήσεων που να ταιριάζουν σε τελετουργία; Θεωρείται πως οι τελετουργικές κινήσεις θα μπορούσαν να ενταχθούν στον χώρο της χοροθεραπείας σύμφωνα με την μετεκπαίδευση σας σε αυτόν τον κλάδο; Μπορούν να επηρεάσουν θετικά την ψυχή ενός ανθρώπου;
Το μοντέλο Χοροθεραπείας στο οποίο έχω εκπαιδευθεί, χρησιμοποιεί ως βάση την τεχνική χορού του H. Duplan, τη λεγόμενη Πρωτόγονη Έκφραση (Primitive Expression), την οποία η France Schott – Billmann, προέκτεινε μέσα από την ανθρωπολογική, κοινωνιολογική, φιλοσοφική και ψυχαναλυτική έρευνα. Η λειτουργία της τελετουργίας, έτσι όπως έχει παρατηρηθεί στους πρώτους πολιτισμούς του ανθρώπου, κατέχει ήδη σημαντικό ρόλο στη θεραπευτική διαδικασία της συγκεκριμένης μεθόδου και είναι το στοιχείο στο οποίο έχω εστιάσει την έρευνά μου. Από την τελετουργία δανειζόμαστε ουσιαστικά τα δομικά της στοιχεία όπως για παράδειγμα τη χρήση απλών συμβολικών κινήσεων – αρχέτυπων που ξετυλίγουν την αφήγηση μιας ιστορίας ή ενός μύθου, την επαναληπτικότητα των κινήσεων πάνω στο ρυθμό, τον μηχανισμό της έκστασης και τη μετουσίωση.
Όλα τα στοιχεία αυτά εμπλέκουν το συμμετέχοντα σε ένα ταξίδι μεταμόρφωσης μέσα από το χορό μιας και ο ίδιος καλείται να ανοίξει έναν διάλογο με το σύμβολο μέσα από την κίνησή του, να αφηγηθεί την δική του ιστορία μέσα από αυτό, και τελικά να οδηγηθεί στην κάθαρση. Στο κομμάτι της κινησιολογίας της παράστασης δούλεψα και εγώ η ίδια μέσα από αυτή τη δομή προκειμένου να αποδoμήσω τα γνωστά κινητικά μου μοτίβα, να συνδεθώ με τα σύμβολα του μύθου της κοσμογονίας και να ανασυνθέσω τελικά το νέο και πιο πρωτογενές κινητικό υλικό που προέκυπτε από την εμπειρία μου αυτή. Ως διαδικασία όλο αυτό είχε αρκετό «σκάψιμο», ήταν σε στιγμές δύσκολη αλλά και συναρπαστική!
Όταν σας ανακοινώθηκε πως θα συμμετέχετε στο “ανέβασμα” αυτής της παράστασης και διαβάζοντας το κείμενο πώς αισθανθήκατε; Νιώσατε ότι ήταν μια πρόκληση για εσάς, φοβηθήκατε ότι μπορεί να αποτύχετε;
Καταρχήν ήμουν πολύ χαρούμενη γιατί με την παράσταση αυτή βρισκόμουν μπροστά στην πρόκληση του να αποκτήσει σάρκα και οστά η από κοινού μας έρευνα με τον Δημήτρη Τσιάμη σχετικά με την Τελετουργία στο χορό και το θέατρο επί σκηνής. Ήμουν λοιπόν από τη μια σε «γνωστά λημέρια» σε ό,τι αφορά το χορό, από την άλλη σε ό,τι αφορά το κείμενο, ναι, είχα πολύ αγωνία! Μέσα όμως από τη διαδικασία των προβών, βρήκα έναν χώρο σύνδεσης και με το λόγο ως πράξη στην οποία καταλήγω έπειτα από μια πορεία μέσα στο έργο. Το ζητούμενο εδώ ήταν η αλήθεια της στιγμής και η ειλικρίνεια. Αυτή η συνθήκη με απελευθέρωσε αρκετά από τον φόβο της επίδοσης στο κείμενο…
Στην τελετουργία που μας παρουσιάσατε, όλες οι κινήσεις αποτελούν έναν συμβολισμό ή ολόκληρη η τελετουργία είναι ένας συμβολισμός;
Ισχύουν και τα δύο.Η τελετουργία συμβολίζει τη διαδρομή μιας πορείας, στο συγκεκριμένο έργο την πορεία από το πρωταρχικό χάος, στη μορφή, στη δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου. Οι κινήσεις ζωντανεύουν τα σύμβολα που υπάρχουν σε κάθε στάδιο και γίνονται το «όχημα» προκειμένου να ολοκληρωθεί και να περάσει στο επόμενο ώστε να καταλήξουμε στην κάθαρση. Η κάθαρση εδώ είναι συμβολικά η Ανα-γέννηση του Ανθρώπου.
Πείτε μας λίγα λόγια για την σχολή σας. Στην διδασκαλία σας έχετε εντάξει και το κομμάτι της χοροθεραπείας δημιουργώντας ειδικά τμήματα ή διδάσκεται μόνο χορό;
Αρχικά δίδασκα μόνο χορό και με τη χοροθεραπεία δούλευα κυρίως σε κλινικά πλαίσια (π.χ με παιδιά στο φάσμα του αυτισμού και του Asperger, κ.α). Τα τελευταία χρόνια έχω αφιερωθεί στις ανοιχτές ομάδες γενικού πληθυσμού, μαθήματα δηλαδή που απευθύνονται σε όλους, όπου διδάσκω την Πρωτόγονη Έκφραση, όχι μόνο για τα θεραπευτικά οφέλη που προσφέρει η χοροθεραπεία, αλλά κυρίως γιατί ο χορός που προτείνει είναι πολύ ευχάριστος και αποτελεσματικός γιατί συνδέει ξανά τον άνθρωπο με τις ρίζες του, το πρωτογενές, την ορμή της ζωής και την αξία της συλλογικότητας.
Αυτό που ανακάλυψα η ίδια μέσα από αυτή την μέθοδο είναι ότι μας ξαναθυμίζει πως ο χορός είναι πάνω απ’ όλα κοινωνική πράξη και μπορεί να λειτουργήσει πολύ αποτελεσματικά ως μέσον πρόληψης, κάτι που το έχουμε μεγάλη ανάγκη σήμερα. Επίσης, συντονίζω στην Ελλάδα το κομμάτι της εκπαίδευσης Χοροθεραπευτών της DRLST (Ένωση για το Χορό, το Ρυθμό, τον Κοινωνικό Δεσμό και τη Θεραπεία), με έδρα το Παρίσι. Από τον Οκτώβριο 2017, τέλος, διδάσκω μαζί με τον Δημήτρη Τσιάμη το μονοετές εργαστήριο Ritual Performance- Η τελετουργία στις παραστατικές τέχνες- το οποίο απευθύνεται και σε επαγγελματίες καλλιτέχνες.
Με ποιον τρόπο η χοροθεραπεία μπορεί να βοηθήσει κάποιον και τι ακριβώς μπορεί να τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει;
Στη Χοροθεραπεία μέσω της Πρωτόγονης Έκφρασης τα εργαλεία μας είναι ο ρυθμός των τυμπάνων, που συντονίζεται με τον παλμό της καρδιάς και το ρυθμό της αναπνοής, οι απλές συμβολικές κινήσεις, το τραγούδι, οι μύθοι, το παιχνίδι, η τελετουργία, η σημασία της ομαδικότητας και το αίσθημα της χαράς μέσα από την συνάντηση και την καλλιτεχνική δημιουργία. Στόχος μας είναι μέσα από την κοινή γλώσσα του ανθρώπου, το ρυθμό και το χορό, ο σύγχρονος άνθρωπος να ξανασυνδεθεί με το σώμα του, τις επιθυμίες του, με τους άλλους, και μέσω της συμβολικής αποτελεσματικότητας των κινήσεων να μπορεί να διοχετεύσει μέσα στο χορό του και να μετασχηματίσει ό,τι δεν μπορεί να εκφράσει με λόγια.
Όταν καταφέρνει να κατοικήσει το χορό του, τότε μπορεί να μετουσιώσει τις ορμές και τα συναισθήματα που τον κρατούν καθηλωμένο, να δώσει καινούριο νόημα σε αυτό που χορεύει και να βιώσει τον εαυτό του με όλες τις δυνατότητες που έχει, τη ζωτική ενέργεια, την αισιοδοξία και τη χάρη. Ο άνθρωπος επομένως μέσω της χοροθεραπείας μπορεί να ξαναχτίσει μια πιο αυθεντική σχέση με τον εαυτό του και τους άλλους καθώς και να βοηθηθεί σε σχέση με το θυμό, τη θλίψη, το άγχος και ένα σωρό άλλες καταστάσεις οι οποίες ειδικά όταν γίνονται χρόνιες εγγράφονται στο σώμα και δημιουργούν τα λεγόμενα ψυχοσωματικά προβλήματα, τα αυτοάνοσα νοσήματα και πολύ συχνά τις σοβαρές ασθένειες. Πως θα ήταν αν μια κοινωνία φρόντιζε να μην φτάσει στο σημείο αυτό επιλέγοντας το χορό, την τέχνη, την ποίηση και τη συλλογικότητα ως αντίδοτο στο άγχος, την κοινωνική απομόνωση και τα υπαρξιακά προβλήματα;
Τέλος, ποιο θα ήταν το δικό σας μήνυμα που θα θέλατε να στείλετε στους fans του Youngpeople;
Ψάξτε να βρείτε την ποίηση και την τέχνη σε κάθε στιγμή της ζωής, ακόμα και στα πιο δύσκολά της! Είναι το μόνο που μπορεί να μας κάνει να κάνουμε restart κάθε μέρα! Αυτό δεν μπορεί να μας το δώσει ή αντίστοιχα να μας το πάρει από τα χέρια, κανείς!
Σημείωση: Για την ολοκλήρωση της συνέντευξης με την ηθοποιό, χορογράφο, ψυχολόγος, χοροθεραπεύτρια Ελένη Χατζηγεωργίου συνεργάστηκαν, στην επιμέλεια η Ομάδα Έκφρασης και Υλοποίησης και στην σύνταξη των ερωτήσεων η Μαρία Διονυσοπούλου. Ευχαριστούμε την Χορογράφο Ελένη Χατζηγεωργίου για την πραγματοποίηση της συνέντευξης.