Υπάρχουν άνθρωποι που είναι μοναχικοί και άνθρωποι που είναι μόνοι. Η μοναχικότητα ορίζεται από μια γενικότερη στάση ζωής που περιέχει την απομάκρυνση από το κοινωνικό σύνολο και είναι επιλογή, αντίθετα η μοναξιά συνήθως προκύπτει από συγκυριακές καταστάσεις απομόνωσης παρά από τη θέλησή μας. Με βάση τους παραπάνω ορισμούς, οι άνθρωποι συχνά στιγματίζονται με βάση τον βαθμό κοινωνικότητας τους: Τα άτομα που έχουν ευρύ κύκλο γνωστών και φίλων, αυτόματα χαρακτηρίζονται θετικά. Από την άλλη, ένα άτομο που επιλέγει την μοναχικότητα, εδραιώνεται στο μυαλό των ανθρώπων ως άτομο “προβληματικό” ή “παράξενο”.
Υπάρχουν φορές που νιώθεις μόνος ενώ είσαι περιστοιχισμένος από ανθρώπους και άλλες που νιώθεις συντροφευμένος ενώ πλάι σου δεν είναι ουσιαστικά κανείς. Όταν βιώνεις την μοναξιά στερείσαι την συντροφικότητα, αφού είσαι καταδικασμένος να επιζητάς την αποδοχή του περίγυρού σου, την ίδια στιγμή που εσύ ο ίδιος δεν αποδέχεσαι τον εαυτό σου. Δε μπορείς να επενδύσεις συναισθηματικά στις σχέσεις που συνάπτεις, πως άλλωστε μπορείς να δώσεις κάτι, το οποίο δεν έχεις; Κάτι, το οποίο αποζητάς όπως ο εθισμένος την εξαρτησιογόνα ουσία του;
Ο χρόνος που ξοδεύεις μόνος σου με αρνητικές σκέψεις συνδέθηκε με τα μεγαλύτερα ποσοστά κατάθλιψης. Πολλοί, από εμάς, λοιπόν, πασχίζουμε να την αποφύγουμε, προσπαθώντας να παραμένουμε σε επαφή με τους γύρω μας, συχνά με καταναγκαστικό τρόπο, δημιουργώντας όσον το δυνατόν περισσότερες συνδέσεις μην τυχόν και μείνουμε μόνοι.
Στον αντίποδα της μοναξιάς, εντοπίζουμε την μοναχικότητα, η οποία είναι χαρακτηριστικό της συνειδητοποίησης. Ο εαυτός σου αποτελεί την καλύτερη παρέα, άλλωστε δεν είναι τυχαίο που οι μεγάλες προσωπικότητες ήταν άνθρωποι μοναχικοί. Όταν βιώνεις την μοναχικότητα, έρχεσαι σε απόλυτη επαφή με τον εαυτό σου, τον μελετάς και αρχίζεις να αγαπάς τα ελαττώματα σου. Έχεις αποβάλλει την ανάγκη να σε χρειάζονται οι γύρω σου γιατί είσαι ικανοποιημένος με τον εαυτό σου. Δε μπορεί κανείς να σε κάνει δυστυχισμένο διότι έμαθες να ζεις με το “εγώ” σου. Είσαι αυτάρκης!
“Το να είσαι μόνος σου δε σημαίνει πως νιώθεις και μόνος. Γιατί, όπως καταλαβαίνεις, η μοναχικότητα μοιράζεται ενώ η μοναξιά όχι”
-Ειρήνη Κουκουσούλη-
Αναρωτήθηκες γιατί οι άνθρωποι συνήθως αποφεύγουν την μοναχικότητα; Διότι λίγοι είναι εκείνοι που απολαμβάνουν την συντροφιά με τον εαυτό τους. Η μοναχικότητα είναι η ίδια μας η φύση, απλώς χρειαζόμαστε χρόνο να το αντιληφθούμε. Μόνο όταν συντονιστείς με την μοναχικότητά σου, είσαι σε θέση να σχετιστείς με τους άλλους. Αυτοπροσδιορίζεσαι, θέτεις στόχους, “θέλω” και κόκκινες γραμμές.
Όλα τα παραπάνω σηματοδοτούν πως οι επιλογές σου είναι συγκεκριμένες και δύσκολα θα επιλέξεις μια σχέση, όχι γιατί δεν πιστεύεις σε αυτή, αλλά γιατί αναγνωρίζεις ότι πρέπει να είναι κάτι πολύ δυνατό για να σε κάνει να δεσμευτείς, εφόσον έχεις θέσει πλέον υψηλά στάνταρ. Κι όμως, σε καιρούς που για διάφορους λόγους ταλαιπωρείται, τότε ανακαλύπτεις πραγματικά πόση δύναμη έχεις μέσα σου. Αυτό συμβαίνει διότι στις πιο σκοτεινές στιγμές σου βλέπεις πόσο χαμηλά μπορείς να πέσεις και πόσο ψηλά μπορείς να να πετάξεις.
Προσωπικά, αγαπώ την νύχτα. Το μυαλό καθαρίζει, η μοναχικότητα σου γίνεται πιο οικεία. Ίσως γιατί αναγκαστικά μένεις μόνος σου. Και μόνο στην μοναχικότητα παίρνουν οι σκέψεις τις πραγματικές τους διαστάσεις, όπως οι θόρυβοι μες στη σιωπή της νύχτας. Μερικοί άνθρωποι τρομάζουν στο άκουσμα της. Δε μπορούν να ζήσουν με αυτή. Θέλουν να είναι μονίμως σε σχέση, να αυτοεπιβεβαιώνονται και να νιώθουν καλά με τον σύντροφο τους. Τότε θεωρούν ότι είναι “γεμάτη” η ζωή τους και είναι γεμάτοι αυτοπεποίθηση. Ωστόσο, για να μπορέσεις να αντέξεις την μοναχικότητα, πρέπει να αντέχεις να πλησιάσεις τον εαυτό σου. Δεν είναι τυχαίο ότι είναι μεγάλο χάρισμα να μπορείς να αντέξεις την μοναχικότητα και επιπλέον να την απολαμβάνεις.
Στον κόσμο μπορεί να είμαι κόρη ή εγγονή ή σύντροφος ή το επάγγελμα που επέλεξα να ακολουθήσω ή η μουσική που μου αρέσει να ακούω αλλά την νύχτα δεν υπάρχει τίποτα που να σε καθορίζει. Πρέπει να απαντήσεις μόνος σου “Ποιος είσαι;” Ποιος είσαι, λοιπόν, αν δεν υπάρχει άλλος να σε καθορίσει; Κατέληξα στο όσο περισσότερο χρόνο περνάω μόνη μου, τόση περισσότερη επιείκεια νιώθω για τους άλλους. Τότε έρχεται η στιγμή που συνειδητοποιείς πως πρέπει να φοβάσαι τους ανθρώπους που δεν αντέχουν να μείνουν μόνοι τους επειδή υπάρχει κάτι που τους ενοχλεί στον εαυτό τους. Μη βασίζεσαι ολοκληρωτικά σε κανέναν άλλον άνθρωπο, όσο κι αν είναι αγαπητός. Αντιμετωπίζουμε τις μεγαλύτερες δοκιμασίες της ζωής μόνοι μας. Δεν είναι κακό να είσαι μοναχικός, όποτε το θελήσεις.
Τελικά, είναι σημαντικό στην αρχή της διαδρομής σου προς την αυτοβελτίωση ότι ίσως είναι απαραίτητο να χάσεις τον εαυτό σου προκειμένου να τον βρεις. Το να είσαι μόνος σου δε σημαίνει πως νιώθεις και μόνος. Γιατί, όπως καταλαβαίνεις, η μοναχικότητα μοιράζεται ενώ η μοναξιά όχι. Συνειδητοποίησε ότι κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός με μοναδικές εμπειρίες. Για αυτό τον λόγο, ο τρόπος που ο καθένας βιώνει την μοναξιά διαφοροποιείται. Μόνο όταν πιστέψουμε ότι αξίζουμε αγάπη, θα την εισπράξουμε κιόλας. Ίσως η αίσθηση του “ανήκειν” και η συντροφικότητα θα έπρεπε αναγκαστικά να περνάει από το στάδιο της μοναχικότητας. Γιατί τότε μόνο να αξίζει να την εγκαταλείψεις, όταν ο άλλος σου προσφέρει πραγματική συντροφιά. Ίσως να αξίζει μέσα από την μοναχικότητα να ανακαλύψεις τον εαυτό σου πριν συναντήσεις τον “οποιοδήποτε” άλλον.
Αν, λοιπόν, θα μπορούσα να βάλω έναν υπότιτλο, αυτός θα ήταν σίγουρα τα λόγια του Γάλλου φιλοσόφου Pascal, ο οποίος σοφά έγραψε το 1964 ότι όλες οι δυστυχίες των ανθρώπων προέρχονται από μια αιτία: Ότι είναι ανίκανοι να μείνουν ήσυχα μέσα σε ένα δωμάτιο.