Ο ρατσισμός στη χώρα που ανέδειξε αξίες όπως η δημοκρατία, η φιλοσοφία κλπ, που ανέδειξε τις επιστήμες και βάφτισε την Ευρώπη, διάγει τις πιο λαμπρές του μέρες αντλώντας δύναμη από την οικονομική κρίση που μαστίζει την χώρα. Ρατσισμός όχι μόνο κοινωνικός ή μεταξύ εθνοτήτων, αλλά και μεταξύ κοινωνικών ομάδων. Ένα φαινόμενο που στην Ευρώπη και κυρίως στην βόρεια και την κεντρική άντλησε την δύναμη του κατά κύριο λόγο εξαιτίας της ξενοφοβίας και του συντηρητισμού δεν μπορούσε να βρει ελεύθερο δρόμο και εκφραστές στην νότια Ευρώπη. Όμως, ο δρόμος αυτός άνοιξε με την οικονομική κρίση και έδωσε την ευκαιρία να αναγεννηθούν κινήματα διάσπασης – αυτονομισμού σε χώρες όπως Ισπανία και Ιταλία και στη χώρα μας να εκφραστεί με πολλές μορφές βίας.
Το πρώτο θύμα αυτής της βίας είναι οι μετανάστες οι οποίοι ενώ τα προηγούμενα χρόνια της επίπλαστης ανάπτυξης χρησιμοποιήθηκαν ως εργαλεία, προκειμένου εμείς απερίσπαστοι να αφεθούμε στην πνευματική ανάταση και πνευματική μόρφωση των νέων, δηλαδή σε μη παραγωγικούς τομείς, με το σκάσιμο της φούσκας, αυτοί αποτέλεσαν τα πρώτα εξιλαστήρια θύματα. Βέβαια η χώρα μας αποτέλεσε τον πρώτο και κύριο δέκτη των ενεργειών από ΗΠΑ και Ευρώπη (Αφγανιστάν, Ιράκ κ.α.) έχοντας και ως αντίπαλο την απαράδεκτη απόφαση του Δουβλίνο 2 που επιβαρύνει τις χώρες της νότιας Ευρώπης χωρίς καμία προστασία.
Μέσα σ’ αυτή την οικονομική κρίση ο ρατσισμός εκφράστηκε και σε άλλα επίπεδα, ενεργοποιώντας, σε πολλές περιπτώσεις, το επικίνδυνο φαινόμενο του κοινωνικού αυτοματισμού. Η υποχρέωση, και μετά από κάποιο σημείο, αναγκαία εφαρμογή επαχθών, μνημονιακών πολιτικών που επεβλήθησαν στη χώρα μας, βοήθησαν στην ανάπτυξη του κοινωνικού ρατσισμού, της εκμετάλλευσης των ανθρώπων, την επιστροφή στον εργασιακό μεσαίωνα, στην εμφάνιση δίπολων (δημόσιος τομέας – ιδιωτικός τομέας, εργαζόμενοι – άνεργοι) όπως επίσης και στην στοχοποίηση κοινωνικών ομάδων από άλλες.
“Οφείλουμε να καταδικάσουμε πρακτικές του παρελθόντος που μας οδήγησαν, όχι μόνο στην οικονομική κρίση, αλλά και σε κρίση αξιών, θεσμών και κοινωνικής συνοχής…”
Πέρα από την οικονομική κρίση, ο ρατσισμός ως συνολικό φαινόμενο, βρήκε πρόσφορο έδαφος γιατί επικράτησε το εγωκεντρικό μοντέλο, χάθηκε το εμείς, υποχώρησε η κοινωνική αλληλεγγύη μπροστά στον νεοπλουτισμό, στην καλοπέραση του καθένα ξεχωριστά, αδιαφορώντας αν αυτός ο πλούτος πηγάζει από σταθερές, αναπτυξιακές βάσεις και η κατανάλωση έγινε σημαία αυτοπροβολής με μπροστάρηδες τα ΜΜΕ και το περιβόητο lifestyle που θέλησαν να περάσουν με κάθε τρόπο και μέσο στην καθημερινότητά μας.
Σ’ αυτό φυσικά βοήθησε η ουσιαστική έλλειψη παιδείας και πολιτισμού από την κοινωνία μας. Στην Ελλάδα του σήμερα, που ακόμη μαστίζεται από την οικονομική κρίση και τα σημάδια της να είναι πιο εμφανή από ποτέ, τέτοια φαινόμενα πρέπει να αποτελέσουν πραγματικό παρελθόν. Στην περίοδο της απόλυτης έξαρσης του ρατσισμού, σε όλες του τις εκφάνσεις, εμείς η νέα γενιά οφείλουμε να αναδείξουμε τις αξίες του πολιτισμού μας. Οφείλουμε να καταδικάσουμε πρακτικές του παρελθόντος που μας οδήγησαν, όχι μόνο στην οικονομική κρίση, αλλά και σε κρίση αξιών, θεσμών και κοινωνικής συνοχής, με αποτέλεσμα αυτά τα φαινόμενα ρατσισμού που αναφέρθηκαν παραπάνω και να προσδιορίσουμε νέες αφετηρίες, νέους δρόμους.
Υποχρέωση μας είναι να απομονώσουμε αυτά τα φαινόμενα, όχι με ρηματικές ανακοινώσεις, αλλά με πρακτικές συμπεριφορές. Η αυτονόητη καταδίκη του χθες πρέπει να συνοδευτεί με την ολοκληρωτική απαξίωση του. Ένα χθες που ανέδειξε τον ρατσισμό σε όλα τα επίπεδα και ένα αύριο που θα βάλει οριστική ταφόπλακα σ’ αυτές τις πρακτικές.