Η ένωση ΦΥΛ.ΙΣ είναι από τις λιγοστές ευχάριστες εκπλήξεις που μας επιφύλασσε το 2020. Φοιτήτριες του ΑΠΘ είναι οι ιδρύτριες της Φοιτητικής Ένωσης για το Φύλο και την Ισότητα η οποία έχει ήδη γνωρίσει μεγάλη απήχηση και μετράει πάνω από 500 εγγεγραμμένα μέλη, καθώς και περισσότερα από 3.000 likes στην επίσημη σελίδα τους στο Facebook.
Μέσα από τα ονόματα των ιδρυτικών μελών αναγνώρισα ένα γνώριμο προς εμένα όνομα, το όνομα της Ολυμπίας Γαϊτανίδη, την οποία γνωρίζω από την ενασχόλησή μου σε προηγούμενο διαδικτυακό περιοδικό. Έτσι, ήρθα σε επικοινωνία με την Ολυμπία η οποία δέχτηκε να μου μιλήσει για την ΦΥΛ.ΙΣ, το πως ξεκίνησε, ποιους αφορά, ποιοι βρίσκονται πίσω από αυτό το εγχείρημα, ποιοι οι στόχοι τους αλλά και το αν θα φτάσουμε ποτέ σαν κοινωνία σε ένα σημείο ικανοποιητικό ως προς το φύλο και την ισότητα.
Διαβάστε τη συνέντευξη
Ολυμπία, είσαι ένα από τα ιδρυτικά μέλη της ένωσης ΦΥΛ.ΙΣ. Αρχικά θέλουμε να μας περιγράψεις με δικά σου απλά λόγια τι είναι η ένωση ΦΥΛ.ΙΣ.
Η ΦΥΛ.ΙΣ., η Φοιτητική Ένωση για το Φύλο και την Ισότητα, είναι μια ανεξάρτητη μη κερδοσκοπική ένωση χωρίς κομματικό ή οικονομικό χαρακτήρα. Ιδρύθηκε στις αρχές του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους (2020-21) από μία ομάδα φοιτητριών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με έδρα το ίδιο Πανεπιστήμιο. Όραμά μας είναι η προαγωγή της έμφυλης ισότητας, η καταπολέμηση του σεξισμού και η εξάλειψη των πάσης φύσεως διακρίσεων, σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας του Πανεπιστημίου και όλες τις διαδικασίες της ακαδημαϊκής ζωής, αλλά και σε ευρύτερο κοινωνικό επίπεδο.
Βασικός μας στόχος είναι η προώθηση των Σπουδών Φύλου και η ένταξη της οπτικής του φύλου στα προγράμματα σπουδών και τους κανονισμούς λειτουργίας των ελληνικών Πανεπιστημίων, καθώς και η ενίσχυση των μηχανισμών υποστήριξης της φοιτητικής κοινότητας ενάντια στη σεξουαλική παρενόχληση και τις διακρίσεις με βάση ιδίως το φύλο, την έκφραση φύλου, την ταυτότητα φύλου ή το σεξουαλικό προσανατολισμό, αλλά και κάθε άλλο γνώρισμα που μπορεί να αποτελέσει αιτία διάκρισης. Αναπτύσσουμε δράση ενημερωτική, ερευνητική αλλά και κοινωνική και ακτιβιστική, φιλοδοξώντας να αποτελέσουμε ένα δυναμικό φορέα ενημέρωσης και έκφρασης απόψεων, ιδεών αλλά και βιωμάτων γύρω από το έμφυλο ζήτημα.
Πως προέκυψε η ιδέα και έπειτα πως πάρθηκε η απόφαση να δημιουργηθεί η ένωση αυτή; Ήταν μια απλή συζήτηση μεταξύ σας η οποία έγινε ολόκληρη ένωση; Ήταν κάποιο περιστατικό το οποίο σας έδωσε την αφορμή; Ποιες ήταν οι σκέψεις σου στην αρχή;
Η ιδέα προέκυψε ήδη από την άνοιξη του 2020, μετά την έκρηξη της πανδημίας και κατά τη διάρκεια του πρώτου εγκλεισμού. Τα ιδρυτικά μέλη της ΦΥΛ.ΙΣ. είχαμε από πριν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το έμφυλο ζήτημα, αναπτύσσοντας σχετική δράση. Όμως η αύξηση των κρουσμάτων έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας, σε συνδυασμό και με την υπόθεση Τοπαλούδη, η εκδίκαση της οποίας ολοκληρωνόταν τότε, μας ώθησαν στο να δημιουργήσουμε μια νέα ομάδα που θεωρήσαμε ότι έλειπε από την πανεπιστημιακή κοινότητα. Η πανδημία πέρα από ένα πλήθος οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών συνεπειών, είχε δριμύτατες συνέπειες για την έμφυλη ισότητα και τα δικαιώματα των θηλυκοτήτων και των μελών της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας και συνεπώς κρίναμε πως ήταν επιτακτική ανάγκη η δημιουργία μιας τέτοιας ένωσης τη δεδομένη χρονική στιγμή, προκειμένου να μην αποσιωπηθούν τα συναφή έμφυλα ζητήματα, υπό τη σκιά των υπόλοιπων συνεπειών της υγειονομικής κρίσης.
Η σελίδα στο Facebook έπεσε αρχικά από μαζικές αναφορές. Παρόλα αυτά επανήλθατε και έχετε πάνω από 3.000 likes αυτή τη στιγμή. Πως σε έκανε να αισθανθείς όλο αυτό;
Το γεγονός αυτό συνέβη τις πρώτες εβδομάδες από την ίδρυσή μας, σε μια περίοδο που δεν είχαμε ακόμα ξεκινήσει την ουσιαστική μας δράση και η παρουσία μας στα κοινωνικά δίκτυα ήταν το μόνο μέσο αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας μας με τον κόσμο, ήταν αυτό που μας έδινε υπόσταση. Ομολογώ πως στεναχωρηθήκαμε αρκετά όταν διαπιστώσαμε πως η σελίδα είχε πέσει, όμως δεδομένου ότι προγραμματίζαμε την πρώτη μας ενημερωτική εκδήλωση την οποία και επιθυμούσαμε να προωθήσουμε, δε χάσαμε χρόνο και δημιουργήσαμε αμέσως νέα σελίδα, η οποία μέσα σε ένα βράδυ είχε αποκτήσει περισσότερα likes σε σχέση με την πρώτη! Παρά την αρχική απογοήτευση, η στήριξη του κόσμου και η ανταπόκριση στο εγχείρημά μας, μας συγκίνησε ιδιαίτερα και συνιστά απόδειξη πως ακόμα κι αν υπάρχουν άτομα που δεν συμμερίζονται το όραμα και τους στόχους μας, είμαστε περισσότερα και oi φωνές μας θα ακουστούν!
Στη σελίδα έχουμε δει να μιλάτε για αρκετά σημαντικά θέματα, θέματα που ακόμα και στην Ευρωπαϊκή Ελλάδα του 2020 δεν προβάλλονται όσο θα έπρεπε. Βλέπουμε αναρτήσεις για coming out, bodyshaming, συμβουλές προς γονείς αλλά και σχολιασμό θεμάτων που αφορούν την επικαιρότητα. Νιώθεις μια απογοήτευση που εν έτη 2020 δεν μπορούμε ακόμα να μιλήσουμε ανοιχτά για αυτά τα θέματα χωρίς να υπάρξουν αρνητικά σχόλια από κακοπροαίρετους;
Είναι σίγουρα απογοητευτικό που ακόμα και σήμερα επιβιώνουν και συχνά κατισχύουν αναχρονιστικές απόψεις που εκφράζουν το μισογυνισμό, την ομοφοβία και το μίσος ορισμένων μελών τις κοινωνίας απέναντι σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες. Είναι απαράδεκτο στην εποχή της πληροφορίας, να υπάρχει τέτοια άγνοια για τα συναφή ζητήματα. Ωστόσο, θεωρώ ότι η δράση συλλογικοτήτων όπως η δική μας και άλλων ομάδων και φορέων είναι αρκετά ελπιδοφόρα και ήδη διαφαίνεται μια αλλαγή σε κοινωνικές στάσεις και αντιλήψεις, η οποία θα γίνεται πιο έντονη όσο υπάρχουν άτομα που διεκδικούν και αγωνίζονται για την αλλαγή και την ικανοποίηση διάφορων αιτημάτων. Το σημαντικό είναι να μην επαναπαυόμαστε. Έχουμε πολλές κατακτήσεις ακόμα να πετύχουμε!
Έχεις βιώσει σεξισμό/ανισότητα μέσα στο ΑΠΘ ή και στη καθημερινότητά σου; Έχεις υπάρξει μάρτυρας κάποιου περιστατικού που μπορεί να σε σημάδεψε;
Θεωρώ πως όλα τα άτομα έχουν γίνει λίγο πολύ μάρτυρες τέτοιων περιστατικών, τόσο στην ακαδημαϊκή όσο και στην καθημερινή ζωή εν γένει. Σίγουρα έχω πολλές εμπειρίες εντός και εκτός πανεπιστημίου, από την σχολική μου ζωή μέχρι σήμερα, οι οποίες είναι που με παρακίνησαν και προσωπικά να δραστηριοποιηθώ ενεργά στο συγκεκριμένο ζήτημα, και το ίδιο πιστεύω πως ισχύει τόσο για τα ιδρυτικά μέλη της ΦΥΛ.ΙΣ. όσο και για τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας μας.
Ο σεξισμός στο ΑΠΘ είναι υπαρκτός, με πλήθος περιστατικών σεξιστικού λόγου στα αμφιθέατρα και παρενοχλήσεων να το αποδεικνύουν, από επιθέσεις σε χώρους του πανεπιστημίου μέχρι παρενοχλητικές και εκβιαστικές συμπεριφορές από καθηγητές, στο πλαίσιο σχέσεων εξουσίας. Κάποια από αυτά τα περιστατικά, λίγα, οδηγούνται στη δικαιοσύνη, με τα περισσότερα όμως να αποσιωπώνται. Η δράση αυτή φιλοδοξούμε να διαμορφώσει ακριβώς ένα περιβάλλον μη ανοχής σε τέτοιου είδους περιστατικά, ένα χώρο στον οποίο θα μπορεί το κάθε άτομο να μοιραστεί τα βιώματά του χωρίς φόβο.
Έχουμε δει ότι έχετε αρκετά εγγεγραμμένα μέλη και στη σελίδα υπάρχει σύνδεσμος ώστε να στείλει αίτηση μέλους όποιος επιθυμεί. Για να γίνει κάποιος μέλος στη ΦΥΛ.ΙΣ πρέπει να πληροί κάποιες προϋποθέσεις; Και έχει κάποιες υποχρεώσεις σαν μέλος;
Έδρα της Ένωσης είναι, όπως προανέφερα, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, μέλη της όμως μπορούν να γίνουν άτομα που φοιτούν σε οποιουδήποτε δημόσιο ή ιδιωτικό ίδρυμα μεταδευτεροβάθμιας ή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, σε οποιαδήποτε βαθμίδα φοίτησης και με οποιοδήποτε αντικείμενο σπουδών. Μέλη επίσης μπορούν να γίνουν άτομα που έχουν πρόσφατα αποφοιτήσει, εφόσον δεν έχει παρέλθει χρόνος μεγαλύτερος των δώδεκα (12) μηνών από την αποφοίτησή τους. Κατ’ εξαίρεση, δεχόμαστε ως μέλη και άτομα που δεν πληρούν τις παραπάνω προϋποθέσεις, εφόσον η ηλικία τους δεν ξεπερνά τα 30 έτη και έχουν αποδεδειγμένο ενδιαφέρον για τα έμφυλα ζητήματα. Φυσικά, η πλειοψηφία των δράσεών μας απευθύνεται στο ευρύ κοινό, χωρίς περιορισμούς. Η ιδιότητα του μέλους δε συνεπάγεται κάποια υποχρέωση, δίνει μόνο τη δυνατότητα, εφόσον υπάρχει αντίστοιχο ενδιαφέρον, να ενταχθεί ένα άτομο στην οργανωτική μας ομάδα ή να παρακολουθήσει δράσεις που απευθύνονται μόνο σε μέλη, ενώ τα μέλη μας έχουν και προτεραιότητα σε δράσεις με περιορισμένο αριθμό συμμετεχόντων ατόμων.
Σε μια προοδευτική κοινωνία πιστεύω δεν θα είχαμε ανάγκη από ΦΥΛ.ΙΣ. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο στόχος ομάδων σαν και τη δική σας είναι να φτάσει η κοινωνία σε τέτοιο σημείο ώστε να μην χρειάζεται πια να βροντοφωνάζουμε τα αυτονόητα. Υπάρχουν ελπίδες να φτάσουμε ποτέ σε αυτό το επίπεδο ως κοινωνία; Και το κυριότερο, νιώθεις ευθύνη που επιτελείς αυτό το ρόλο μέσω της ΦΥΛ.ΙΣ;
Θα ξεκινήσω από το τελευταίο ερώτημα. Θεωρώ πως κάθε άτομο που αναπτύσσει ενεργή δράση στο πεδίο του έμφυλου ζητήματος, εκφράζοντας απόψεις και διεκδικώντας αιτήματα, φέρει σίγουρα αντίστοιχη ευθύνη. Συχνά καταπιανόμαστε μέσα από τη δράση μας με ευαίσθητα ζητήματα που επηρεάζουν τις ζωές πολλών ανθρώπων, οπότε χρειάζονται μία προσεκτική διαχείριση. Από εκεί και πέρα, σίγουρα φαντάζει ιδανικός ένας κόσμος στον οποίο δεν θα υπήρχε ανάγκη από τη δράση ομάδων όπως η δική μας. Ωστόσο, θεωρώ πως ένας τέτοιος κόσμος δε δύναται να υπάρξει, και πως ακόμα κι αν φτάσουμε ως κοινωνία σε ένα σημείο ικανοποιητικό ως προς τα ζητήματα φύλου και ισότητας, χρειάζεται πάντοτε επαγρύπνηση, γιατί μέσα σε ένα σύστημα δομημένο στην ανισότητα, που στηρίζει την επιβίωσή του στη διαιώνισή της, πάντοτε θα υπάρχει ανάγκη για την προάσπιση ακόμα και κεκτημένων δικαιωμάτων και ελευθεριών!
Το διοικητικό συμβούλιο της ΦΥΛ.ΙΣ αποτελείται από:
Ολυμπία Γαϊτανίδη,
Αγγελική Παντζαρτζίδη,
Αναστασία Ερνεάνου,
Ελισάβετ Κρητικού,
Έλενα Χατζηκώστα,
Μαριάννα Νικολαΐδου,
Φρειδερίκη Γκαμζάρη,
Ειρήνη Βλησσάρη
Μπορείτε να βρείτε τη ΦΥΛ.ΙΣ στα social media:
Προϋποθέσεις εγγραφής για τα μέλη καθώς και την αντίστοιχη αίτηση εγγραφής θα βρεις εδώ https://rb.gy/qsnmh5
Ευχαριστώ πάρα πολύ για την παραχώρηση της συνέντευξης την Ολυμπία Γαϊτανίδη, τριτοετής φοιτήτρια Νομικής, συνιδρύτρια και Πρόεδρος της Φοιτητικής Ένωσης για το Φύλο και την Ισότητα (ΦΥΛ.ΙΣ. ΑΠΘ).
Σημείωση: Για την ολοκλήρωση της συνέντευξης της Ολυμπίας Γαϊτανίδη συνεργάστηκαν: Στην επιμέλεια η ομάδα Έκφρασης και Υλοποίησης ενώ στην σύνταξη των ερωτήσεων Ο Θανάσης Τσιώλης. Ευχαριστούμε την Ολυμπία Γαϊτανίδη για την πραγματοποίηση της συνέντευξης.