Με τον όρο “fast fashion”, ή αλλιώς γρήγορη μόδα, εννοούμε το σύστημα στο οποίο διάφορες εταιρείες ρούχων αντιγράφουν κομμάτια μεγάλων σχεδιαστών, παρουσιάζοντάς τα στο ευρύ κοινό με πολύ οικονομικές τιμές. Ειδικότερα, μία έρευνα έδειξε πως η κατανάλωση ρούχων αυξήθηκε κατά 60% από το 2000 μέχρι το 2014, αποδεικνύοντας πως η γρήγορη μόδα έχει ενταχθεί στην καθημερινότητά μας. Ο μέσος άνθρωπος σήμερα θέλει να έχει την ευχέρεια να διαλέγει ανάμεσα σε πολλά ρούχα, αντί να επενδύει σε λίγα ποιοτικά κομμάτια, το οποίο σημαίνει πως η ποσότητα είναι πιο σημαντική από την ποιότητα.
Τα καταστήματα που ειδικεύονται στην γρήγορη μόδα έχουν θέσει ως προτεραιότητά τους το κέρδος, ενώ η ποιότητα και οι συνθήκες παραγωγής των ρούχων έρχονται σε δεύτερη βάση. Το συγκεκριμένο φαινόμενο μαρτυρούν άφθονες ιστοσελίδες οι οποίες αναγράφουν την ποσότητα ρούχων που παράγουν σε καθημερινή βάση, οι οποίες μερικές φορές ξεπερνάνε τα 1.000 προϊόντα την μέρα. Φυσικά, όπως καταλαβαίνουμε, είναι αδύνατο να παραχθούν καθημερινά τόσα πολλά ρούχα με ηθικό τρόπο.
Οι εταιρείες αυτές έχουν συνήθως την έδρα τους σε χώρες που οι άνθρωποι είναι κατώτερου μορφωτικού επιπέδου, καθώς δεν υπάρχουν οι απαραίτητες δομές, για να εκμεταλλευτούν το φθηνό εργατικό δυναμικό. Στην Κίνα πραγματοποιήθηκε μία έρευνα που έδειξε πως το 40% των παιδιών εγκαταλείπουν το σχολείο για να εργαστούν, ενώ το 90% των παιδιών που πάνε σχολείο εργάζονται ταυτόχρονα.
Γιατί το προτιμάμε;
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους τα καταστήματα γρήγορης μόδας είναι τόσο αγαπητά, κυρίως στους εφήβους. Ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες, αν όχι ο μεγαλύτερος, είναι οι “influencers”, δηλαδή διάφοροι δημιουργοί που χρησιμοποιούν τις πλατφόρμες τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να προωθήσουν ένα προϊόν. Οι δημιουργοί αυτοί μέσω των αμέτρητων προβολών που παίρνουν όταν εντάσσονται σε αυτή την βιομηχανία παίρνουν και το αντίστοιχο χρηματικό ποσό. Εντούτοις, δεν λαμβάνουν υπόψη τους πως με αυτό τον τρόπο υποστηρίζουν αφενός τον υπερκαταναλωτισμό και αφετέρου την ιδέα της επιφανειακότητας.
Τα παιδιά, στο σημερινό γίγνεσθαι, πιστεύουν πως για να γίνουν κοινωνικά αποδεκτοί πρέπει να αγοράζουν από συγκεκριμένες εταιρείες και να έχουν στην κατοχή τους την τελευταία λέξη της μόδας, το οποίο δεν διαφέρει και πολύ από την πραγματικότητα. Παρ’ όλο που δεν έχουν όλα τα παιδιά αυτή την αντίληψη και την νοοτροπία να ακολουθούνε τις τάσεις, η πλειοψηφία κατακρίνει τον συνάνθρωπό του όταν αγοράζει ρούχα από μικρότερα καταστήματα ή από λαϊκή, ενώ ενθουσιάζονται όταν κάποιος έχει ρούχα από καταστήματα τα οποία είναι παγκοσμίως γνωστά.
Τέτοιου είδους καταστήματα χρησιμοποιούν διάφορους τρόπους marketing για να προσελκύσουν το κοινό. Ο μέσος καταναλωτής αδυνατεί να υποστηρίξει οικονομικά ηθικά μαγαζιά και γι’ αυτό καταφεύγει σε καταστήματα γρήγορης μόδας. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Ένα κόλπο διάσημων καταστημάτων είναι να ανεβάζουν τις τιμές για να δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση στο κοινό πως τα προϊόντα τους είναι καλύτερης ποιότητας, το οποίο βέβαια δεν ισχύει. Συνάμα, οι άνθρωποι γνωρίζοντας ότι ένα ρούχο που τους άρεσε δεν θα υπάρχει σε περίπου μία εβδομάδα, δελεάζονται περισσότερο για να το αγοράσουν.
Τι συνέπειες προκαλεί αυτό το σύστημα;
Όσον αφορά τις συνέπειες, μπορούν να πάρουν πολλές διαστάσεις, επί παραδείγματι από τον κοινωνικό τομέα μέχρι και τον περιβαλλοντικό. Πολλά καταστήματα, ιδιαίτερα στο εξωτερικό, προωθούν ένα “ιδανικό” σωματότυπο, καθώς τα ρούχα τους είναι ένα συγκεκριμένο μέγεθος και δεν δίνουν την δυνατότητα σε άτομα με περισσότερα κιλά να έχουν στην κατοχή τους αυτά τα ρούχα. Πολλά ανήλικα κορίτσια ζητάνε μεγαλύτερη ποικιλία στα μεγέθη, διότι δημιουργήθηκαν ανασφάλειες σε πολλές από αυτές για το σώμα τους.
Πολλοί μικροί σχεδιαστές ρούχων έχουν καταγγείλει ορισμένα καταστήματα γρήγορης μόδας για κλοπή των σχεδίων τους. Συγκεκριμένα τον Ιούλιο του 2021, παρουσιάστηκαν πολλές δημοσιεύσεις, οι οποίες αναρτήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ανέφεραν την αδικία που βιώνουν όταν μία μεγάλη εταιρεία που τους έκλεψε τα σχέδια παίρνει όλη την ανταπόκριση και τα εύσημα.
Η βιομηχανία παραγωγής ρούχων για τα καταστήματα γρήγορης μόδας έχει μεγαλύτερη επιρροή στην μόλυνση του αέρα από την βιομηχανία της αεροπορίας και της ναυτιλίας μαζί, εφόσον παράγουν περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα. Επιπλέον, το συνθετικό ύφασμα αποτελεί πηγή βλαβερών για το περιβάλλον ουσιών, δηλαδή τα μικροπλαστικά. Τα μικροπλαστικά είναι μικρές ουσίες πλαστικών που ελευθερώνονται στην θάλασσα μέσω του πλυντηρίου και τα τελευταία χρόνια έχουν βρεθεί και σε ανθρώπινο οργανισμό. Τα καταστήματα γρήγορης μόδας καίνε κάθε χρόνο μεγάλες μάζες ρούχων, τα οποία θα μπορούσαν να δωρίσουν σε άτομα που πραγματικά τα έχουν ανάγκη.
Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς;
Οι τρόποι αντιμετώπισης μπορεί να θεωρούνται λίγοι, αλλά είναι αρκετά αποτελεσματικοί αν εφαρμοστούν από πολλούς ανθρώπους. Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η μόδα αλλάζει σχετικά γρήγορα για τα δεδομένα της εποχής μας, οπότε για να μην ακολουθάμε το σύστημα του υπερκαταναλωτισμού μία λύση είναι να αγοράζουμε πιο διαχρονικά κομμάτια, τα οποία να μπορούμε να τα φοράμε και μετά από ένα χρόνο. Με αυτό τον τρόπο θα μειώνουμε σταδιακά και τις αγορές μας από καταστήματα γρήγορης μόδας.
Οι αγορές από δεύτερο χέρι είναι επίσης μια πολύ καλή λύση, η οποία μπορεί να προσφέρει στον πελάτη μοναδικά κομμάτια που δεν έχει δει ξανά. Τέλος, σας προτείνουμε να αναζητήσετε στην περιοχή σας ηθικά καταστήματα, που είτε θα έχουν γενικά οικονομικές τιμές είτε θα έχουν καλές προσφορές σε περιόδους εκπτώσεων.