Σε αυτό το άρθρο θα προσπαθήσουμε χωρίς να είμαστε γνώστες και όσο μπορούμε να σας μεταφέρουμε όσα συμβαίνουν την Μεγάλη Εβδομάδα. Ποιο είναι το βαθύτερο νόημα των παθών και της Ανάστασης για όλους τους Χριστιανούς ορθόδοξους; Οι πιστοί βιώνουν τα πάθη και την ανάσταση του Χριστού συμμετέχοντας ενεργά σε αυτά με “συμπόρευση”, “συσταύρωση” και “συνανάσταση”!

Ο Χριστός με την θέληση του (εκουσίως), έπαθε και Ανέστη για να σωθούμε όλοι εμείς! Αυτό σημαίνει ότι δεν λυπούμαστε “μοιρολατρικά” για το Πάθος του, αλλά για τις δικές μας αμαρτίες και αφού μετανιώνουμε ειλικρινώς μπορούμε την αντικειμενική σωτηρία που χάραξε ο Χριστός να την κάνουμε και υποκειμενική – προσωπική σωτηρία.

Η Εκκλησία μας καλεί την Μεγάλη Εβδομάδα να βιώσουμε κι εμείς μυστηριακά τα πάθη του Χριστού, να ακολουθήσουμε και εμείς μια πορεία σταύρωσης των παθών μας και του κακού μας εαυτού, και να είμαστε βέβαιοι πως μετά την σταύρωση ακολουθεί η Ανάσταση του Κυρίου μας.

Πως ζούμε το λειτουργικό χρόνο τη Μεγάλη Εβδομάδα

Η Εκκλησία από την μεγάλη της φιλανθρωπία, για να μπορέσουν όσο είναι δυνατόν περισσότεροι πιστοί να συμμετέχουν στις Ακολουθίες, επέτρεψε από την αρχή της Μ. Εβδομάδας, να ψάλλεται ο Όρθρος της επόμενης ημέρας, (π.χ. την Κυριακή των Βαϊων το βράδυ ψάλλεται ο Όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας). Οι τέσσερις πρώτες ημέρες μας προετοιμάζουν πνευματικά για το θείο δράμα και οι Ακολουθίες ονομάζονται “Ακολουθίες του Νυμφίου”

Μεγάλη Δευτέρα – (Βράδυ Κυριακής των Βαϊων)

Την Μεγάλη Δευτέρα κυριαρχούν δύο γεγονότα:

• α) Η ζωή του Ιωσήφ του 11ου γιού του Πατριάρχη Ιακώβ, του ονομαζόμενου Παγκάλου, δηλαδή του ωραίου στο σώμα και τη ψυχή. Ο Ιωσήφ προεικονίζει με την περιπέτειά του (που πουλήθηκε σκλάβος στην Αίγυπτο) τον ίδιο τον Χριστό και το πάθος Του.
• β) Το περιστατικό της άκαρπης συκιάς που ξέρανε ο Χριστός (Ματθαίου. 21, 18-22): Συμβολίζει την Συναγωγή των Εβραίων και γενικά την ζωή του Ισραηλιτικού λαού που ήταν άκαρποι από καλά έργα.

Μεγάλη Τρίτη – (Βράδυ Μεγάλης Δευτέρας)

Ο όρθρος της Μεγάλης Τρίτης που ψάλλεται το Βράδυ Της Μεγάλης Δευτέρας, διαβάζεται από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου (22, 15-23, 39). Είναι αφιερωμένη στην καταγγελία του Ιησού κατά των θρησκευτικών αρχηγών του Ισραήλ των γραμματέων και Φαρισαίων και αφετέρου στην παραβολή των 10 παρθένων.

Την Μεγάλη Τρίτη θυμόμαστε και ζούμε δύο παραβολές:

• α) Των δέκα παρθένων (Ματθαίου. 25, 1-13) που μας διδάσκει να είμαστε έτοιμοι και γεμάτοι από πίστη και φιλανθρωπία.
• β) Των Ταλάντων (Ματθαίου. 25, 14-30), που μας διδάσκει να είμαστε εργατικοί και πρέπει να καλλιεργούμε και να αυξήσουμε τα πνευματικά μας χαρίσματα.

Μεγάλη Τετάρτη – (Βράδυ Μεγάλης Τρίτης)

Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στην αμαρτωλή γυναίκα (Λουκ. 7,47), που μετανιωμένη άλειψε τα πόδια του Κυρίου με μύρο και συγχωρήθηκε για τα αμαρτήματά της, γιατί έδειξε μεγάλη αγάπη και πίστη στον Κύριο. Ψάλλεται το περίφημο τροπάριο (δοξαστικό) της Υμνογράφου Μοναχής Κασσιανής (τροπάριο Κασσιανής). Από την άλλη βρίσκεται ο σχεδιασμός της προδοσίας του Ιούδα.

Μεγάλη Πέμπτη – (Βράδυ Μεγάλης Τετάρτης)

Την Μεγάλη Πέμπτη γιορτάζουμε 4 γεγονότα:

• α) Τον Ιερό Νιπτήρα, το πλύσιμο δηλαδή των ποδιών των μαθητών από τον Κύριο, δείχνοντας για το ποια πρέπει να είναι η διακονία των πιστών στην Εκκλησία.
• β) Τον Μυστικό Δείπνο, δηλαδή την παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας.
• γ) Την Προσευχή του Κυρίου, στο Όρος των Ελαιών και
• δ) την Προδοσία του Ιούδα, δηλαδή την αρχή του Πάθους του Κυρίου.

Πρόγραμμα ημέρας: Το πρωί της Μεγάλης Τετάρτης τελείται ο εσπερινός αλλά και η προαγιασμένη Θεία Λειτουργία. Είναι η τελευταία προηγιασμένη τους εκκλησιαστικού έτους. Το απόγευμα έχουμε την ακολουθία του Ευχέλαιου, όπου οι ιερείς μυρώνουν τους πιστούς. Η ημέρα κλείνει με τον όρθρο της μεγάλης Πέμπτης όπου ψάλλεται το βράδυ της Μεγάλης Τετάρτης. Στην υμνολογία κυριαρχούν τα τέσσερα γεγονότα που γράφουμε πιο πάνω (α)-β)-γ)- δ). Η υμνολογία της ημέρας αφορά αυτά τα γεγονότα και σχετίζεται με τα επικείμενα πάθη, σταύρωση και ανάσταση του. Το βασικό τροπάριο της ημέρας είναι: “Ότε οι ένδοξοι μαθηταί”.

Μεγάλη Παρασκευή – (Βράδυ Μεγάλης Πέμπτης)

Την Μεγάλη Παρασκευή έχουμε την Κορύφωση του θείου δράματος, τελείται η “Ακολουθία των Παθών” και θυμόμαστε και βιώνουμε τα Σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού μας. Δηλαδή:

• α) Τα φτυσίματα
• β) τα μαστιγώματα
• γ) τις κοροϊδίες
• δ) τους εξευτελισμούς
• ε) τα κτυπήματα
• στ) το αγκάθινο στεφάνι και κυρίως την
• ζ) Σταύρωση και
• η) τον θάνατο του Χριστού μας.

Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης τελείται ο εσπερινός της Μεγάλης Παρασκευής μαζί με τη Θεία Λειτουργεία. Οι ιεροίς προετοιμάζουν την θεία κοινωνία. Το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης τελείται ο Όρθος της Μεγάλης Παρασκευής, εκεί γίνεται η αναπαράσταση του θείου δράματος, η Σταύρωση. Επίσης διαβάζονται τα 12 Ευαγγέλια τα οποία περιγράφουν όλα τα γεγονότα, από την σύλληψη του Ιησού εως και την ταφή του.

Μεγάλο Σάββατο – (Μεγάλη Παρασκευή πρωί και βράδυ)

Το Μεγάλο Σάββατο (Μεγάλη Παρασκευή το πρωί γιορτάζουμε:

• α) την Ταφή Του Κυρίου και
• β) την Κάθοδο Του στον Άδη, όπου κήρυξε σε όλους τους νεκρούς. Έτσι Μεγάλη Παρασκευή το πρωί (ημερολογιακά), τελούνται οι εξής ακολουθίες: Ακολουθία των Μεγάλες Ωρών και στις 12.00 το μεσημέρι της Αποκαθηλώσεως, δηλαδή την Ταφή Του Κυρίου από τον Ιωσήφ τον Αριμαθαίας και το Νικόδημο τον Φαρισαίο, μέλος του Μ. Συμβουλίου και κρυφό μαθητή του Κυρίου.

Την Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ (ημερολογιακά) ψάλλονται τα Εγκώμια και έχουμε την περιφορά του Επιταφίου! Γενικά η Μεγάλη Παρασκευή είναι ημέρα πένθους και νηστείας, έχουμε την κορύφωση των παθών του Ιησού καθώς και την σταύρωσή του αλλά και την αποκαθήλωση.

Κυριακή του Πάσχα – (Μ. Σάββατο πρωί και νύχτα από τις 12.00 π.μ.)

Το Μεγάλο Σάββατο (ημερολογιακά) το πρωί, έχουμε την λεγόμενη “1η Ανάσταση”, δηλαδή το προανάκρουσμα της Αναστάσεως που μεταδίδουν οι ύμνοι και της προσμονής της λυτρώσεως όλης της κτίσεως από την φθορά και τον θάνατο!

Το Μεγάλο Σάββατο στις 12.00 (δηλαδή ουσιαστικά την Κυριακή), έχουμε την ζωηφόρο Ανάσταση του Κυρίου μας, την ήττα του θανάτου και της φθοράς και την αφή του Αγίου Φωτός στον κόσμο από το Πανάγιο Τάφο. Κυριακή του Πάσχα στις 11.00 π.μ. ή το απόγευμα, τελείται ο “Εσπερινός της Αγάπης”, όπου σε πολλές γλώσσες διαβάζεται το Ιερό Ευαγγέλιο και διατρανώνεται παγκοσμίως η νίκη του θανάτου και η εποχή της Καινούριας Διαθήκης, της χαράς και της Αναστάσιμης ελπίδας.

Επίλογος

Κι ἐμεῖς τις ἡμέρες αὐτές θα δοῦμε τον Κύριο “ἐρχόμενον προς το ἑκούσι­ον Πάθος”. Ἂς μη μείνουμε ἀδιάφοροι ἢ ἀ­πορροφημένοι στις ἀσταμάτητες ἐρ­­­­γασίες μας. Κάθε ἡμέρα τη Μεγάλη Ἑβδομάδα ἡ καμπάνα της ἐκκλησίας κτυπᾶ και ο Κύριος περιμένει…

“Δεῦτε οὖν και ἡμεῖς κεκαθαρμέναις διανοίαις συμπορευθῶμεν αὐτῷ και συσταυρωθῶμεν“

Ἂς βγοῦμε κι ἐμεῖς ὄχι μό­νο για να ὑποδεχθοῦμε τον Χριστό, ἀλλά και για να συμπορευθοῦμε και να συσταυρωθοῦμε μαζί του. Να Τον ἀ­­­κο­λουθήσουμε δηλαδή ὄχι τυπικά ἢ με ἕναν πρόσκαιρο και ἐπιφανειακό συν­αισθηματισμό ἀλλά με οὐσιαστική συμ­μετοχή στο Πάθος του. Με καθαρή καρδιά και με ἀπόφαση ὁριστική να νεκρώσουμε την ἁμαρτία μέσα μας και να ἀκολουθήσουμε το θέλημά του.