Με τον όρο “ανακύκλωση” εννοούμε την διαδικασία επαναχρησιμοποίησης πρώτων υλών, δηλαδή την επεξεργασία συγκεκριμένων απορριμμάτων για την δημιουργία νέων προϊόντων. Μερικά από αυτά είναι το χαρτί, το πλαστικό, το γυαλί και το αλουμίνιο. Στα αρχαία χρόνια, η ανακύκλωση χρησίμευε για την εξασφάλιση υλικών αγαθών. Ο λόγος ήταν ότι δεν υπήρχε η απαραίτητη τεχνολογία, ή οι εξειδικευμένες βιομηχανίες, για την παραγωγή περισσότερων προϊόντων. Αυτό το γεγονός καθιστούσε απαραίτητη την ανακύκλωση για τον άνθρωπο.
Πολλοί αρχαιολόγοι, μάλιστα, έχουν βρει απτές αποδείξεις ότι η ανακύκλωση ήταν πάντα ένα μέρος της ζωής του ανθρώπου. Από χαρτί μέχρι και κεραμικά είδη, οι άνθρωποι στο παρελθόν έβρισκαν διάφορους τρόπους για να αξιοποιήσουν τα ήδη υπάρχοντα αυτά υλικά. Ωστόσο, οι μορφές ανακύκλωσης ήταν, φυσικά, πιο απλές, εφόσον δεν υπήρχε η τεχνολογία για να εξελίξουν τις μεθόδους της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με τις οποίες ο σύγχρονος άνθρωπος εκμεταλλεύεται το περιβάλλον προς όφελός του.
Περιπτώσεις ανακύκλωσης στα παλιά χρόνια
Στην Ιαπωνία, για παράδειγμα, γύρω στο 1031, λόγω της μικρής δυνατότητας παραγωγής χαρτιού, ξεκίνησαν να ανακυκλώνουν χαρτί, το οποίο απέκτησε πάρα πολύ μεγάλη αξία. Συγκεκριμένα, περίπου τον 12ο αιώνα, με τον θάνατο ενός αυτοκράτορα στην Ιαπωνία, η γυναίκα του, μάζεψε όλα τα γράμματα και τα ποιήματα που της είχε γράψει. Στην συνέχεια αποφάσισε να τα ανακυκλώσει και πάνω σε αυτό το χαρτί να γράψει τις ευχές της.
Στην αρχαία Ελλάδα, και ιδιαίτερα στην Αθήνα, η ανακύκλωση είχε παρόμοια λειτουργία με την περίπτωση της Ιαπωνίας. Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τα μέταλλα και τον χρυσό από διάφορες δημιουργίες τους, λόγου χάρη σπαθιά και νομίσματα, για να κατασκευάσουν καινούργια.
Όσον αφορά τα κεραμικά τους σκεύη, συνήθιζαν να τα επαναχρησιμοποιούν, κυρίως για να στέλνουν μηνύματα και να φτιάχνουν λίστες. Ένας ακόμη τρόπος, για την χρήση κεραμικών, ήταν η εκμάθηση της γλώσσας σε παιδιά μικρής ηλικίας. Στην αρχαία Αθήνα, όταν οι πολίτες θεωρούσαν πως ένας άνθρωπος έθετε σε κίνδυνο το δημοκρατικό τους πολίτευμα, πραγματοποιούσαν εκλογές. Για τις ψήφους, ειδικότερα, χρησιμοποιούσαν σπασμένα κομμάτια από κεραμικά είδη.
Το 1776, στην Αμερική, παρατηρήθηκε ένας ακόμη διαφορετικός τρόπος ανακύκλωσης. Στη διάρκεια της Αμερικανικής Επανάστασης, οι αγωνιστές δεν είχαν σφαίρες για να πολεμήσουν, αλλά ούτε τα απαραίτητα υλικά για να κατασκευάσουν μερικές. Αναγκάστηκαν, λοιπόν, να λιώσουν το άγαλμα του βασιλιά και να δημιουργήσουν από αυτό σφαίρες. Με αυτή την μέθοδο, κατάφεραν να φτιάξουν 42,088 σφαίρες, τις οποίες χρησιμοποίησαν στον πόλεμο. Κατά συνέπεια, έχουμε τρεις διαφορετικές περιστάσεις, στις οποίες οι άνθρωποι χρησιμοποίησαν την ανακύκλωση για τον ίδιο σκοπό.
Η ανακύκλωση σήμερα
Στο σημερινό γίγνεσθαι, δεν ανακυκλώνουμε γιατί χρειαζόμαστε περισσότερα υλικά αγαθά, αλλά γιατί έχουμε πρόσβαση σε περισσότερα από αυτά που χρειαζόμαστε, σε σημείο που βλάπτουμε το περιβάλλον. Η μεγάλη διαφορά με την αρχαία εποχή και την σημερινή, είναι ότι κάποτε η ανακύκλωση βοηθούσε τον άνθρωπο, ενώ τώρα βοηθάει το περιβάλλον.
Με άλλα λόγια, η ανακύκλωση υπήρχε και σε παλιότερες εποχές, απλά οι λόγοι χρησιμοποίησής της άλλαξαν το τελευταίο διάστημα. Η μεγάλη αυτή αλλαγή οφείλεται ιδιαίτερα στην βιομηχανική επανάσταση. Η ανακύκλωση έχει ως στόχο, να μειώσει αφενός την κατανάλωση πρώτων υλών και αφετέρου την χρήση ενέργειας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανακύκλωση μπορεί, επίσης, να αλλάξει τις ζωές πολλών αθώων ζώων. Επρόκειτο κυρίως για την υδάτινη ρύπανση, όπου οι επιστήμονες καταγράφουν περίπου 1.000 θανάτους χελωνών από πλαστικά κάθε χρόνο. Παράλληλα, γύρω στα 200.000 πουλιά πεθαίνουν είτε από την ατμοσφαιρική ρύπανση είτε από πετρελαιοκηλίδες, οι οποίες απειλούν και την θαλάσσια ζωή. Γι’αυτό τον λόγο ο άνθρωπος ανακάλυψε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που αποτελούν μια πιο σύγχρονη λειτουργία ανακύκλωσης.
Τρόποι ανακύκλωσης σήμερα
Είναι ευρύτατα γνωστό ότι, δημιουργήθηκαν πολλές εταιρείες, ή ακόμα και μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, που έχουν ως βασικό στόχο την προστασία του περιβάλλοντος. Οι εταιρείες αυτές είναι υπεύθυνες για την κατασκευή και την τοποθέτηση κάδων ανακύκλωσης σε διάφορες περιοχές της χώρας.
Με αυτό τον τρόπο, ξεχωρίζουμε τα απορρίμματα σε ανακυκλώσιμα και μη, διευκολύνοντας την διαδικασία επεξεργασίας τους σε νέα προϊόντα. Φυσικά, ένα σοβαρό πρόβλημα που αντικρίζουμε σε καθημερινή βάση είναι οι πλαστικές σακούλες σε δρόμους και θάλασσες.
Αυτό το φαινόμενο δεν επηρεάζει μόνο το περιβάλλον, αλλά και την ζωή διάφορων ζώων. Γι’ αυτό τον λόγο, κάποια καταστήματα, αν όχι όλα, προσφέρουν υφασμάτινες τσάντες, για να μην χρειαστεί ο καταναλωτής να χρησιμοποιεί διαρκώς πλαστικές.
Η Τεχνολογία στην Ανακύκλωση
Η ανακύκλωση, επίσης, έχει πάρει πολλές διαστάσεις, με την βοήθεια της ραγδαίας ανάπτυξης της τεχνολογίας. Με αυτό εννοούμε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, επί παραδείγματι το φως του ήλιου, τον άνεμο και τα κύματα. Η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει θετικές επιδράσεις στον οικονομικό τομέα, στην κλιματική αλλαγή και στην ενεργειακή ασφάλεια.
Η ηλιακή ενέργεια, είναι αδιαμφησβήτητα η πιο άφθονη πηγή ενέργειας, η οποία δεν χρειάζεται κάποιον τύπο συνεχούς εξαγωγής υλικών για να λειτουργήσει. Ένα από τα πολλά πλεονεκτήματά της είναι ότι βοηθάει στην μείωση του άνθρακα, ως μια βιώσιμη εναλλακτική λύση. Επίσης, έχει χαμηλό περιβαλλοντικό αντίκτυπο σε σύγκριση με τα ορυκτά καύσιμα. Όπως αντιλαμβανόμαστε, όταν πρόκειται για την ανακύκλωση, ανεξάρτητα από την χρονική περίοδο, δεν παύει ποτέ να είναι χρήσιμη για την ζωή των ανθρώπων.