Το πρώτο κουδούνι χτύπησε και στα προαύλια των σχολείων την βαθιά σιωπή που επικρατούσε “έσπασαν” οι παιδικές φωνές. Μαθητές χαρούμενοι, φοβισμένοι, “ξενερωμένοι”, σκεπτικοί μαζί με τους εκπαιδευτικούς τους βρέθηκαν ξανά στοιχισμένοι για τον καθιερωμένο αγιασμό. Στις μικρότερες τάξεις του δημοτικού την εικόνα συμπλήρωναν οι γονείς, άλλοι αγχωμένοι, άλλοι συγκινημένοι που τα μικρά τους βλαστάρια πέρασαν τις πύλες του σχολείου. Τι γίνεται όμως όταν βγουν από αυτές;
Αν θεωρήσουμε ότι το σχολείο είναι ένα βουνό που ανεβαίνουμε και τελειώνοντάς το βρισκόμαστε στην κορυφή του κόσμου, φτάνοντας εκεί διαπιστώνουμε πως μας περιμένει πολύ σκληρότερη και επίπονη ορειβασία στο βουνό της ζωής. Πόσο έτοιμο είναι ένα παιδί που τελειώνει το ελληνικό σχολείο να ανταποκριθεί σε αυτή την κρίσιμη αν όχι καθοριστική για την μετέπειτα πορεία του πρόκληση;
Προβλήματα σοβαρά και διαχρονικά
Τόνοι μελάνης έχουν χυθεί για το πρόβλημα του σύγχρονου σχολείου στην σωστή μετάδοση των γνώσεων στους μαθητές, πέρα από το στάδιο της στείρας αποστήθισης, της γνωστής και ως παπαγαλίας. Πρόκειται για πρόβλημα σοβαρό και διαχρονικό.
Ακόμη πιο σημαντικό όμως και μάλιστα με τρομακτικές συνέπειες είναι το έλλειμμα στην καλλιέργεια της προσωπικότητας και του χαρακτήρα του. “Αυτό είναι δουλειά της οικογένειάς του”, θα μου πει κάποιος αναγνώστης και θα έχει δίκιο. Όμως μπορεί από μόνη της η οικογένεια να το πετύχει αυτό; Το σχολείο στο οποίο το παιδί περνάει σχεδόν την μισή μέρα του καθημερινά δεν έχει κάποιον ρόλο να επιτελέσει σε αυτό;
Ασφαλώς και έχει, απλώς δεν αποτελεί προτεραιότητα. Τα αποτελέσματα βρίσκονται παντού γύρω μας. Ολόκληρες γενιές ανθρώπων που κάποτε πέρασαν από τα θρανία του ελληνικού σχολείου τρεκλίζουν κάτω από τα χτυπήματα της κρίσης, η οποία έχει βαθύτερες συνέπειες και αιτίες πέρα από την οικονομική της διάσταση.
Η γνώση είναι αναμφίβολα εργαλείο και μάλιστα ισχυρό
Αδυνατούν να συνεχίσουν το σκαρφάλωμα στο “βουνό της ζωής”. Προσπάθησαν να πορευτούν με ελάχιστη γνώση των δυνατοτήτων και των θέλω τους, τα οποία υπαγορεύονταν από ένα σύστημα, το οποίο, όπως αποδείχτηκε, δεν ήταν τίποτα άλλο από μία φούσκα που τελικά “έσκασε” πάνω στα κεφάλια όλων μας.
Και μαζί με το σύστημα αυτό έσκασε και η φούσκα της εκπαίδευσης που ως μέτρο επιτυχίας είχε τη σχολή που θα περνούσαμε και όχι την πορεία που θα ακολουθούσαμε ως άνθρωποι στη ζωή μας. “Είναι καλό παιδί, πέρασε νομική” άκουγες να λένε οι παλαιότεροι. Άραγε ήθελε να πάει νομική ή είχαν πείσει το παιδί ότι εκεί “όφειλε” να περάσει; Το ίδιο ισχύει και για άλλες σχολές που ακόμα και σε επίπεδο επαγγελματικής αποκατάστασης έχουν κορεστεί και έχει μείνει μόνο ένας “λαμπερός” τίτλος.
Η γνώση το βασικότερο εργαλείο
Η γνώση είναι αναμφίβολα εργαλείο και μάλιστα ισχυρό όμως αν μαζί με αυτή ο μαθητής δεν κατανοήσει και τον εαυτό του, τις κλίσεις του, τα θέλω του, είναι απλώς ένα πουκάμισο αδειανό. Το σχολείο του αύριο οφείλει να βγάζει, όχι μόνο επιστήμονες, αλλά σκεπτόμενους πολίτες, ανθρώπους έτοιμους να αδράξουν τη ζωή και να τη διαμορφώσουν σύμφωνα με τους στόχους και τις επιθυμίες τους. Εξάλλου έχει γίνει σαφές ότι το μοναδικό μέτρο επιτυχίας ενός ανθρώπου έγκειται στο πόσο ευτυχισμένος είναι από αυτή.