Σίγουρα όλοι μας κάποια στιγμή της ζωής μας έχουμε υπάρξει μάρτυρες ενός σκηνικού στο οποίο δύο «επίδοξοι μνηστήρες» διεκδικούν μια “δεσποσύνη σε κίνδυνο”, αν όχι στην πραγματική ζωή, τότε αναμφίβολα σε κάποια χαρακτηριστική σκηνή μιας ταινίας. Τα ερωτικά τρίγωνα στην μεγάλη οθόνη σαφώς και προσδίδουν μια νότα ενδιαφέροντος στην πλοκή που ξεδιπλώνεται, αλλά η συγκεκριμένη συμπεριφορά κρύβει αρκετά περισσότερα πίσω της από όσα φανταζόμαστε.

Τι θα σκεφτόσασταν λοιπόν αν σας έλεγα ότι αυτή η ενεργητική διεκδίκηση ενός θηλυκού είναι κάθε άλλο παρά σπάνια και μάλιστα έχει γενετικές βάσεις; Υποψιάζομαι ότι ένα μεγάλο ποσοστό από εσάς σίγουρα δεν το είχε ξανασκεφτεί και ούτε θεωρούσε ότι κάτι τόσο απλό και καθημερινό θα μπορούσε να εξηγηθεί, και κατά κάποιον τρόπο επιστημονικά! Κι όμως…

Όχι μόνο είναι οι γυναίκες εξαιρετικά επιλεκτικές ως προς την επιλογή του συντρόφου τους, αλλά η επιλεκτικότητα αυτή αποτελεί σε μεγάλο ποσοστό τον κανόνα στο ευρύτερο Ζωικό Βασίλειο. Μάλιστα αυτό που συμβαίνει έχει αρκετό νόημα αν το σκεφτούμε λιγάκι περισσότερο. Στην πραγματικότητα αυτό που ισχύει, και αποτελεί την βάση αυτού του ζητήματος, είναι η “επένδυση” που κάνουν τα θηλυκά σε ότι αφορά τους απογόνους που θα αφήσουν στην επόμενη γενιά.

Τα αρχικά στάδια

Πιο συγκεκριμένα το “ζόρι” ξεκινάει ακόμα από τα αρχικά στάδια, όπου καλείται το θηλυκό να φτιάξει το ένα, μοναδικό και πολύτιμο ωάριο του. Η διαδικασία αυτή είναι ιδιαίτερα κοστοβόρα χρονικά αλλά και ενεργειακά (σε αυτό το σημείο ας κρατήσουμε ενός λεπτού σιγή για τους γνωστούς σε όλους μας “πόνους περιόδου”!).

Πέραν αυτού όμως συνεχίζεται με την κυοφορία (από 9 μήνες στον άνθρωπο έως και 2 χρόνια στον ελέφαντα), την γέννηση, τον θηλασμό και σε τελικό στάδιο την ανατροφή η οποία μπορεί να διαρκέσει έως και μερικά χρόνια. Σε όλο αυτό το διάστημα το θηλυκό δεν μπορεί να αναπαραχθεί.

Στον αντίποδα έχουμε τα αρσενικά τα οποία φτιάχνουν μια σημαντική ποσότητα σπερματοζωαρίων χωρίς ιδιαίτερο κόπο, και μετά από κάποιο φλερτάρισμα γονιμοποιούν το θηλυκό όπου και συνήθως τελειώνει ο ρόλος τους.

Απογόνους με αυξημένες πιθανότητες επιβίωσης

Υπό αυτό το καθεστώς λοιπόν τα θηλυκά θέλουν να εξασφαλίσουν ότι η γονεϊκή επένδυση που θα κάνουν δεν θα είναι άδικος κόπος, και ότι σίγουρα θα αποκτήσουν απογόνους με αυξημένες πιθανότητες επιβίωσης και χαρακτηριστικά που θα συμβάλλουν σε αυτήν.

Έτσι η συμπεριφορά που προκύπτει ακολουθεί πρότυπα κατά τα οποία τα θηλυκά έχουν την τάση να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά και επιλεκτικά ως προς την προτίμηση συντρόφου (καθότι δεν έχουν την πολυτέλεια επένδυσης σε πολλούς απογόνους), ενώ τα αρσενικά θα είναι αυτά που θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους προκειμένου να γονιμοποιήσουν όσο το δυνατόν περισσότερα θηλυκά, για να αυξήσουν την επικράτεια τους στην επόμενη γενιά μέσω των απογόνων τους.

Ποιός κερδίζει την εύνοια του θηλυκού

Η μάχη αυτή λοιπόν πολλές φορές γίνεται κυριολεκτικά με νύχια και με δόντια, σπρωξίματα, σφοδρές συγκρούσεις, και ο νικητής κερδίζει την εύνοια του θηλυκού. Βέβαια η έκβαση αυτή πολλές φορές είναι περιττή. Σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχει εμφανής προτίμηση του αρσενικού που φέρει τα πιο ελκυστικά χαρακτηριστικά (όπως π.χ έντονος χρωματισμός, μεγάλα κέρατα ή δόντια κ.λπ). Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί αυτό του παγωνιού. Όπως πολλοί θα γνωρίζετε τα αρσενικά είναι αυτά με την εντυπωσιακή ουρά, και η σκοπιμότητά της είναι ακριβώς αυτή της προσέλκυσης των θηλυκών.

Ωστόσο το πνεύμα αντιλογίας που με χαρακτηρίζει δεν μου επιτρέπει να μην αναφέρω και τις εξαιρέσεις που υπάρχουν και εδώ όπως και σε κάθε άλλον κανόνα. Δεν είναι τόσο σπάνιες και περιπτώσεις που έχουν παρατηρηθεί στο Ζωικό Βασίλειο, όπου το αρσενικό είναι αυτό που επενδύει κυρίως στην ανατροφή των απογόνων. Ας κρατήσουμε σαν τελευταίο παράδειγμα λοιπόν τον γνωστό σε όλους μας ιππόκαμπο, για τον οποίο αναμφίβολα έχουμε δει κάποιο σχετικό βίντεο όπου ο εν δυνάμει “πατέρας” είναι αυτός που “γεννάει” τα αυγά τα οποία προηγουμένως έχουν επωαστεί για ένα διάστημα στην κοιλιά του.

Αλληλεπιδράσεις μεταξύ αρσενικών και θηλυκών

Σε αυτό το σημείο που έχουμε φτάσει αντιλαμβανόμαστε επίσης ότι αυτή η θεωρία η οποία τείνει να δίνει την σκυτάλη της επιλογής συντρόφου στα θηλυκά, ρίχνει νέο φως στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ αρσενικών και θηλυκών.

Αυτό όμως δεν σημαίνει απαραίτητα ότι στον ανθρώπινο κόσμο τα πράγματα λειτουργούν ακριβώς όπως στον ζωικό. Σαφώς και οι συνιστώσες που εμπλέκονται είναι πολλές περισσότερες, και αντίστοιχα επηρεάζουν με διαφορετικό τρόπο τις αλληλεπιδράσεις αυτές.

Τα σύγχρονα κοινωνικά δεδομένα παραδείγματος χάριν είναι αυτά που πλέον καθιστούν την ανατροφή ενός παιδιού συλλογική προσπάθεια και όχι αποκλειστικά μητρική, ενώ οι γυναίκες δειλά-δειλά μπαίνουν και αυτές στο άθλημα του “κυνηγού” (και αν θέλετε την γνώμη μου, και πολύ καλά κάνουν!).

Ένα παράδειγμα μέσα από τον μικρόκοσμο, του Tinder!

Σε μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επίσημο περιοδικό του ΜΙΤ, μελετήθηκε η διαφορετική συμπεριφορά “ζευγαρώματος” (“mating”) που επιδεικνύουν τα αρσενικά και θηλυκά μέσω της εφαρμογής Tinder. Τα αποτελέσματα που διεξήγαγαν ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακά και μάλιστα παρουσιάζουν εξαιρετική ομοιότητα με τα φαινόμενα που περιγράφηκαν παραπάνω.

Αρχικά οι ερευνητές έχοντας δημιουργήσει κάποια “ψεύτικα προφίλ” αντιπροσωπευτικά και των δύο φύλων, επισκέφτηκαν 230.000 προφίλ αρσενικών και 250.000 θηλυκών αντίστοιχα και μέτρησαν πόσα likes καθένα από τα αρχικά προφίλ δέχτηκαν πίσω ως απάντηση. Με αυτόν τον τρόπο υπολογίστηκε το ποσοστό των χρηστών που ανταποκρίθηκαν ευνοϊκά.

Τα δεδομένα αποκάλυψαν εντελώς διαφορετικές στρατηγικές μεταξύ των φύλων προκειμένου να κινήσουν το ενδιαφέρον σε κάποιο ταίρι. Πιο συγκεκριμένα οι άντρες παρουσιάστηκε ότι έκαναν like σε μια μεγάλη μερίδα γυναικών που έβλεπαν, χωρίς να δείχνουν στην πραγματικότητα κάποια προτίμηση, ενώ αντίθετα οι γυναίκες υιοθετούσαν εντελώς διαφορετική στρατηγική όπου ήταν εξαιρετικά επιλεκτικές και μάλιστα πολύ συγκεκριμένες ως προς την επιλογή τους.

Βιβλιογραφία:

• Βασικές αρχές εξελικτικής βιολογίας (Λαδουκάκης Εμμανουήλ).
• MIT Technology review “How Tinder “Feedback Loop” forces men and women into extreme Strategies” (Published: July 15, 2016).