Ο πενταμελής θίασος Αντάμα, μια γυναικεία υπόθεση, με αφορμή την παράσταση τους “Χορεύετε;” μας μιλούν τόσο για τις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ όσο και για τον ρόλο που έχει η υποκριτική στη ζωή τους. Παρουσιάζουν στο θέατρο Αλκμήνη μία παράσταση βασισμένη στο αυτοβιογραφικό βιβλίο της Ολυμπίας Παπαδούκα όπου το παρόν αρχίζει να συνομιλεί με το παρελθόν για να χαράξει το δρόμο του αύριο.

Ένα έργο για να απαντηθούν ερωτήματα και να γεννηθούν καινούργια. Γεμάτο προβληματισμούς για το θεατή μέσω της αναδρομής στο ίδρυμα – κολαστήριο όπου οι γυναίκες δεν πρόδωσαν τα ιδανικά τους παρά την βιαιότητα και την αγριότητα που δέχθηκαν. Ταυτόχρονα οι ίδιες ως ηθοποιοί μας περιγράφουν τις δυσκολίες ενός σύγχρονου καλλιτέχνη αλλά και την αγάπη που έχουν για την υποκριτική.

Διαβάστε την συνέντευξη

Πες μας λίγα λόγια για την παράσταση. Τι συνέβαινε όντως στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ τα ματωμένα χρόνια 1947-1950;

Δανάη Αλυσανδράτου: Τα χρόνια εκείνα, οι φυλακές Αβέρωφ, γνώρισαν το μεγαλύτερο αριθμό κρατουμένων, από την αρχή της λειτουργίας τους το 1890. Η περίοδος αυτή δε μπορεί να συγκριθεί ούτε με εκείνη της κατοχής. Γυναίκες όλων των ηλικιών, ως και κορίτσια 14 χρονών, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν σκληρά, εκτελέστηκαν και πολλές φορές μόνο βασιζόμενοι στην υποψία της “κομμουνιστικής απειλής”.

Μανάδες που αρνούνταν να προδώσουν τα καταζητούμενα παιδιά τους. Νεαρά κορίτσια που πετούσαν προκηρύξεις που ενώ δεν ήξεραν τι ακριβώς σήμαιναν, ένιωθαν το αίσθημα της ευθύνης, την ανάγκη να βοηθήσουν στην πάλη ενάντια της θηριωδίας που γινόταν σε βάρος του λαού. Όλες αυτές οι γυναίκες έγιναν ένα μέσα στις φυλακές. Έγιναν οικογένεια γιατί ο στόχος τους ήταν κοινός. Ο αγώνας για την ελευθερία.

Ποια είναι για εσένα η καλύτερη στιγμή της παράστασης;

Δανάη Αλυσανδράτου: Η αλήθεια είναι πως κατά τη διάρκεια των προβών όσο εξελισσόταν ακόμα το έργο πολλές φορές έχω νιώσει ότι κάποια στιγμή είναι η αγαπημένη μου. Τώρα πια δε μπορώ να ξεχωρίσω κάποια. Εμένα αυτή η παράσταση εξ’ ολοκλήρου με συνεπαίρνει. Θεωρώ ότι είμαι τυχερή που έχω τους συγκεκριμένους ανθρώπους για συνεργάτες κι ο καθένας στο κομμάτι του έχει κάνει καταπληκτική δουλειά. Είμαι πολύ περήφανη γι’ αυτή την παράσταση.

Θέατρο, τηλεόραση, κινηματογράφος. Που θα έβλεπες τον εαυτό σου να ταιριάζει περισσότερο;

Δανάη Αλυσανδράτου: Δεν έχω εμβαθύνει στους υπόλοιπους τομείς όσο στο θέατρο κι έτσι δε μπορώ να πω ότι νιώθω κάτι άλλο σπίτι μου όσο αυτό. Παρόλα αυτά έχει αρχίσει η ιδέα του κινηματογράφου να με εξιτάρει τελευταία. Είναι κάτι ανεξερεύνητο αλλά μαγικό και θέλω αν μου δοθεί η ευκαιρία να το ζήσω από πιο κοντά. Με ενδιαφέρει πολύ.

---

Οι κρατούμενες αν και φυλακισμένες ήταν ελεύθερες στην ψυχή και τα ιδανικά τους;

Κατερίνα Καϊμά: Οι κρατούμενες φυλακίστηκαν ακριβώς γιατί ήταν πιστές στα ιδανικά τους και παρέμειναν πιστές μέχρι το τέλος. Η αγάπη τους για την Ελευθερία, τον Άνθρωπο και την Ειρήνη οδήγησε το σώμα τους στη φυλακή αλλά ήταν αυτή που έθρεφε την ψυχή τους ώστε να παραμείνει δυνατή και φωτεινή. Οι μαρτυρίες όσων επέζησαν περιγράφουν το ίδρυμα ως κολαστήριο.

Οι γυναίκες αυτές υπέμειναν αδιανόητα βασανιστήρια που τσακίζουν την ανθρώπινη υπόσταση. Δεν πρόδωσαν όμως ποτέ τα ιδανικά τους και με τη στάση τους ανέδειξαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το μεγαλείο του ανθρώπου απέναντι στις πιο απάνθρωπες ενέργειες. Ακόμα κι «όταν τις πήγαιναν για εκτέλεση αυτές γελούσαν», όπως μας είπε η κυρία Σιδέρη, κρατούμενη των φυλακών Αβέρωφ. Κι αν δεν είναι ελευθερία ψυχής να έχεις το θάρρος να αντικρίζεις τον θάνατο παραμένοντας δυνατός και πιστός στις αξίες σου τότε τι είναι ελευθερία ψυχής;

Εξάλλου η ελευθερία πάνω απ’ όλα είναι μια εσωτερική κατάσταση του πνεύματος και της ψυχής, είναι επιλογή και στάση ζωής , είναι μια θεμελιώδης κοσμοθεωρία με την οποία αυτοπροσδιοριζόμαστε ως άτομα ή λαοί ή κοινωνικές ομάδες. Κανείς δεν μπορεί να μας στερήσει την ελευθερία αν δεν πάψουμε να ορίζουμε την ταυτότητά μας ως ελεύθερου ανθρώπου.

Ηθοποιός: επάγγελμα ή λειτούργημα;

Κατερίνα Καϊμά: Η αλήθεια είναι πως δεν είμαι ηθοποιός, είμαι χορεύτρια. Παρ ‘ όλα αυτά υπάρχουν πολλά κοινά στοιχεία μεταξύ ηθοποιών και χορευτών κι εγώ η ίδια προσπαθώ να λειτουργήσω και ως ηθοποιός στην παράσταση, χρησιμοποιώντας το σύνολο των εκφραστικών μου μέσων. Το είναι κανείς ηθοποιός μπορεί να είναι επάγγελμα μπορεί να είναι λειτούργημα μπορεί να είναι και τα δύο, το οποίο προσωπικά θεωρώ ιδανικό. Να έχει δηλαδή κανείς τη δυνατότητα να βιοπορίζεται όντας ηθοποιός και συνάμα να μπορεί να προσφέρει κοινωνικό αγαθό προς την κατεύθυνση που ο ίδιος επιθυμεί.

Σε κάθε περίπτωση, πιστεύω ότι όποιος εκτίθεται στο κοινό φέρει ευθύνη προς αυτό και οφείλει να λειτουργεί έχοντας συνείδηση του τι κοινωνεί προς τα έξω. «Παράθυρο στο χάος» είναι η τέχνη και μακάρι όσοι ασχολούμαστε με αυτή να είμαστε πραγματικά ελεύθεροι να εκπέμπουμε δυνατά το φως της. Καθένας που υπηρετεί την τέχνη έχει μια ιδιαίτερη όραση του ανθρώπου και της ύπαρξης. Κι έχει χρέος να δανείζει αυτή την όραση ώστε να πλαταίνει ο άνθρωπος και μαζί του κι ο κόσμος.

---

Πώς προέκυψε ο τίτλος της παράστασης “Χορεύετε;”;

Γεωργία Καούκη: Ο τίτλος της παράστασης είναι μια ερώτηση προς το θεατή. Ο χορός έχει πάθος, ορμή, βήματα, ρυθμό, συντονισμό με τους υπόλοιπους χορευτές. Με μια λεκτική μεταφορά οι φυλακισμένες των Αβέρωφ ρωτάν το σημερινό θεατή αν ….θα χορέψει! Νομίζω ο καθένας βλέποντας την παράσταση θα απαντήσει.

Για ποιο λόγο πρέπει να δούμε την παράσταση;

Γεωργία Καούκη: Αρχικά δείτε την παράσταση αν σας έχουμε προξενήσει κάποιο ενδιαφέρον μ’ αυτά που λέμε. Επίσης δείτε την παράσταση αν προβληματίζεστε για ότι ζούμε σήμερα.

Με ένα γεγονός που ξεκινάει από την ιστορία εμείς προσεγγίσαμε την επικαιρότητα του θέματος καθώς μπορεί εκτελέσεις και βασανιστήρια να μη συμβαίνουν σήμερα στη δικιά μας χώρα, ωστόσο άλλα προβλήματα μας απαγορεύουν να ζήσουμε όπως θα μας άξιζε. Οπότε δείτε την παράσταση για να απαντήσετε αν εσείς τελικά “Χορεύετε;”!

Κατά πόσο τελικά ο χώρος του θεάτρου είναι δύσκολος;

Γεωργία Καούκη: Αρκετά θα έλεγα. Αρχικά το ίδιο το επάγγελμα έχει απαιτήσεις καθώς μιλάμε για μια τέχνη στην οποία πρέπει να εξελίσσεις συνεχώς τόσο τα εκφραστικά σου μέσα, όσο και να προσπαθείς να διευρύνεις τη σκέψη σου και την αντίληψη σου. Πολύ πιο δύσκολες είναι οι συνθήκες που δουλεύουμε σήμερα οι ηθοποιοί και καλούμαστε να δημιουργήσουμε ένα καλλιτεχνικό αποτέλεσμα που να αφορά το κοινό.

Ωστόσο επειδή για να είσαι και κυρίως για να μένεις σ’ αυτό το χώρο χρειάζεται να τον αγαπάς, ταυτόχρονα χρειάζεται και να διεκδικείς καλύτερες συνθήκες εργασίας ώστε να είναι καλύτερο και το αποτέλεσμα που φτάνει στον κόσμο. Γνώμη μου λοιπόν είναι πως όπως σε κάθε δουλειά έτσι και σ’ αυτή είναι ανάγκη να παλεύεις οργανωμένα με τους συναδέλφους για να κάνεις τις συνθήκες πιο ανθρώπινες.

---

Πως ήταν η συνεργασία σας; Υπήρξαν προβλήματα που τυχόν αντιμετωπίσατε;

Ειρήνη Λιγάτου: Η συνεργασία μας μας ως ομάδα ήταν και είναι ανέλπιστα καλή. Αν σκεφτεί κανείς ότι ξεκινώντας τις πρόβες ήρθαμε αντιμέτωπες με την αρχή της πανδημίας, κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε καταστάσεις με αυξημένες δυσκολίες αναλογικά και με το γεγονός ότι είμαστε νέες στο επάγγελμα.

Όλα όμως τα αντιμετωπίσαμε και τα αντιμετωπίζουμε με συλλογικό τρόπο και αυτό είναι που έπαιξε τον καθοριστικό ρόλο για να τα καταφέρουμε και να φτάσουμε σε αυτό το σημείο.

Πως θα φύγει ένας θεατής μετά την παράσταση σας;

Ειρήνη Λιγάτου: Σίγουρα δεν εισπράττουν όλοι οι άνθρωποι τα ίδια. Εμείς αυτό που θέλουμε είναι να ξεφύγει ο θεατής από μια τυπική γνωριμία με ένα κομμάτι της ιστορίας. Ευελπιστούμε περισσότερο να απαντηθούν ερωτήματα και να γεννηθούν καινούργια. Γιατί συνέβησαν όλα αυτά; Ποιο είναι το δικό μας καθήκον σήμερα;

Προβληματισμοί που τροφοδοτούν την σκέψη, την εξέλιξη και  τον άνθρωπο. Αυτές οι γυναίκες κατάφεραν να αντέξουν γιατί ήταν ένα. Τις ένωναν, ο κοινός αγώνας, τα ιδανικά και θέλουμε αυτή η στάση ζωής τους να αποτελέσει έμπνευση και παράδειγμα για την νέα γενιά.

---

---

Τι κοινά θα μπορούσε να έχει η εποχή εκείνη με την σημερινή κατάστασης της χώρας;

Βιβή Τάγαρη: Είναι αλήθεια πως από την αρχή που ήρθαμε σε επαφή με το βιβλίο «Γυναικείες Φυλακές Αβέρωφ» της Ολυμπίας Παπαδούκα είδαμε την αγριότητα, τη βιαιότητα, είδαμε γεγονότα και σκηνές που δεν μπορεί εύκολα να τα φανταστεί ανθρώπου νους και έναν υπεράνθρωπο αγώνα για ελευθερία. Αυτός ο αγώνας για ελευθερία παραμένει επίκαιρος αφού, παρότι οι εποχές έχουν αλλάξει, ακόμα και σήμερα η ελευθερία που υπάρχει είναι κατ επίφαση ελευθερία.

Όταν  για παράδειγμα εμείς οι καλλιτέχνες χρειάζεται να κάνουμε και δεύτερη πολλές φορές και τρίτη δουλειά για να τα βγάλουμε πέρα, όταν και σε αυτές τις δουλειές οι συνθήκες είναι πολύ δύσκολες κι όταν με τον καιρό μειώνονται όχι μόνο εργασιακά δικαιώματα αλλά και συνδικαλιστικές ελευθερίες, η ελευθερία να διεκδικείς, να απεργείς, να συζητάς με το συνάδελφό σου, και μια σειρά άλλες ελευθερίες, όλα αυτά δείχνουν πώς η ανάγκη να αγωνιστεί κανείς δεν σταματά στην εποχή εκείνη.

Πως προέκυψε η ενασχόληση σου με την υποκριτική;

Βιβή Τάγαρη: Δεν νομίζω πως η ενασχόληση με την υποκριτική είναι κάτι που προέκυψε. Είναι κάτι που πάντα το ήθελα και κάθε μέρα παλεύω για να το κάνω. Το θέατρο είναι αναγκαίο να υπάρχει στη ζωή μου ώστε να είμαι ολοκληρωμένος άνθρωπος κι αυτός είναι ο λόγος που επιδιώκω να παίζω παρόλες τις θυσίες που αυτό απαιτεί.

Ως άνθρωπος της τέχνης, τι θα ήθελες να μεταφέρεις στον κόσμο και κυρίως στα νέα παιδιά;

Βιβή Τάγαρη: Το ίδιο το έργο, παρότι έχει πολλά ιστορικά στοιχεία, αναφέρεται στο τώρα, απευθύνεται κυρίως στους νέους ανθρώπους που πρέπει να μάθουν , να γνωρίσουν τι έγινε τότε και να μην ξεχάσουν. Κι ύστερα αυτή τους τη γνώση και αυτή τους τη θύμιση να την μετατρέψουν σε δράση, σε αγώνα στο σήμερα, συνεχίζοντας ό,τι ξεκίνησαν εκείνες οι γυναίκες των φυλακών Αβέρωφ και χιλιάδες αγωνιστές της περιόδου εκείνης.

---

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Ένα νεαρό κορίτσι μπαίνει σ’ ένα -εδώ και χρόνια- αφημένο σπίτι. Εξερευνώντας το, ανακαλύπτει ένα βιβλίο γεμάτο μαρτυρίες γυναικών, πολιτικών κρατουμένων στις φυλακές Αβέρωφ. Η ιστορία υψώνεται μπροστά της και οι μορφές εκείνων των γυναικών που… «όσο κι αν τις σκοτώναν, υπήρχαν ακόμα πιο δυνατά», ζωντανεύουν ξανά δείχνοντάς της τον δρόμο.

Με αφορμή το αυτοβιογραφικό βιβλίο της Ολυμπίας Παπαδούκα «Γυναικείες φυλακές Αβέρωφ» το παρόν αρχίζει να συνομιλεί με το παρελθόν για να χαράξει το δρόμο του αύριο. Σε Σκηνοθεσία Δανάης Κατσαμένη κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 21:15 στο Θέατρο Αλκμήνη. Περισσότερες πληροφορίες στο δελτίο τύπου “Χορεύετε;”

ΧΩΡΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ

Αλκμήνης 8-12 | Κάτω Πετράλωνα | Στάση Μετρό: Κεραμεικός

Τ: 210 3428650 | Φ: 210 3428651 | Ε: info@theatro.gr

Σημείωση: Για την ολοκλήρωση της συνέντευξης της ομάδας Αντάμα συνεργάστηκαν: Στην επιμέλεια η ομάδα Έκφρασης και Υλοποίησης και στην σύνταξη των ερωτήσεων η Κωνσταντίνα Γκρόσι. Ευχαριστούμε την ομάδα Αντάμα και την υπεύθυνη επικοινωνίας Κ. Νατάσα Παπά για την πραγματοποίηση της συνέντευξης